ازرقلغتنامه دهخداازرق . [ اَ رَ ] (اِ) خط چهارم از هفت خط جام جم . (برهان ). خط چهارم از جام باده : باده در جام تا خط ازرق شعله در بحر اخضر اندازد.خاقانی .
ازرقلغتنامه دهخداازرق . [ اَ رَ ] (اِخ ) شامی . یکی از سرداران لشکر عمربن سعد در وقعه ٔ کربلا. - مثل ازرق شامی ؛ با موئی زرد و چشمی آسمانگون . - || قسی .سنگدل .
ازرقلغتنامه دهخداازرق . [ اَ رَ ] (اِخ ) کاتب حنین بن اسحاق : و کان کاتب حنین رجل یعرف بالازرق و قد رأیت اشیاء کثیرة من کتب جالینوس و غیره بخطه ، و بعضها علیه تنکیت بخط حنین بن اسحاق بالیونانی ، و علی تلک الکتب علامة المأمون . (عیون الانباء ج 1 ص <span clas
ازرقلغتنامه دهخداازرق . [ اَ رَ ] (اِخ ) محدث . ابونواس ذکر او در این شعر آورده است : حدثنی الازرق المحدّث عن عمروبن شمر عن ابن مسعودلایخلف الوعد غیر کافره و کافر فی الجحیم مصفود.(عیون الاخبار ابن قتیبه جزء <span class="hl" dir="lt
حجرگکلغتنامه دهخداحجرگک . [ ح ُ رَ گ َ ] (اِ مصغر) مصغر فارسی حجره . حجره ٔ کوچک . اطاق کوچک : و آنگاه در این حصن ترا حجرگکی دادآراسته و ساخته باندازه و درخوربگشاد در این حجره ترا پنج در خوب بنشسته تو چون شاه درو برسر منظرهرگه که ترا باید در حجرگک خو
ازرکلغتنامه دهخداازرک . [ اَ رَ ] (اِخ ) پسرعموی کیافخرالدین و کیاویشتاسپ ، رؤسای خاندان جلال ، که مدتی کوتاه پس از مرگ فخرالدوله حسن ، در مشرق مازندران حکومت میکرد. (سفرنامه ٔ مازندران و استراباد رابینو ص 46 از ظهیرالدین ).
گازرکلغتنامه دهخداگازرک . [ زُ / زَ رَ ] (اِ مرکب ) نام پرنده ای است که در کنارهای آب نشیند و دم خود را جنباند و به زمین زند، و عربان صعوه گویندش . (برهان ). دم جنبانک .
ازرقیةلغتنامه دهخداازرقیة. [ اَ رَ قی ی َ ] (اِخ ) نام فرقه ای از خوارج اصحاب نافعبن ازرق . رجوع به ازارقه شود.
ازرقاقلغتنامه دهخداازرقاق . [ اِ رِ ] (ع مص ) ازریقاق . کبود شدن چشم . (منتهی الارب ). کبودچشم شدن . گربه چشم شدن . (زوزنی ). || روشن گردیدن پیکان و سنان . || برگردیدن چشم و ظاهر شدن سپیدی او. (منتهی الارب ).
ازرقیلغتنامه دهخداازرقی . [ اَ رَ ] (ص نسبی ) منسوب به ازرق : هفت چرخ ازرقی در رق اوست پیک ماه اندر تب ودر دق اوست . مولوی .|| (اِخ ) یکتن از پیروان ابی راشد نافعبن ازرق . ج ، ازارقه . رجوع به ازارقه و انساب سمعانی (کلمه ٔ ازرقی ) ش
ازرقیلغتنامه دهخداازرقی . [ اَ رَ ] (اِخ ) احمدبن الولیدبن عقبةبن الازرق بن عمروبن الحارث بن ابی شمر الغانی المکی ، مکنی بابی محمد و معروف بازرقی ، منسوب بجد اعلی . وی از داودبن عبدالرحمن العطار و سفیان بن عیینة روایت کند و از او حفید وی و یعقوب بن سفیان روایت کنند و او بسال <span class="hl" d
ازرقیلغتنامه دهخداازرقی . [ اَ رَ ] (اِخ ) محمدبن عبداﷲبن احمدبن محمدبن الولیدبن عقبةبن الازرق . یکی از اصحاب اخبار و سیر. و کتاب مکه و اخبار و کوهها و اودیه ٔآن از اوست . (ابن الندیم ). کنیه ٔ او ابوالولید و نام و نسب ازرق ، عثمان بن الحارث بن ابی شیمربن عمروبن عوف ... است . سمعانی گوید: وی ح
ازرقیةلغتنامه دهخداازرقیة. [ اَ رَ قی ی َ ] (اِخ ) نام فرقه ای از خوارج اصحاب نافعبن ازرق . رجوع به ازارقه شود.
ازرق پوشلغتنامه دهخداازرق پوش . [ اَ رَ ] (نف مرکب ) آنکه جامه ٔ نیلگون پوشد. || مجازاً، صوفی : پیر گلرنگ من اندر حق ازرق پوشان رخصت خبث نداد ارنه حکایتها بود.حافظ.
ازرق چشملغتنامه دهخداازرق چشم . [ اَ رَ چ َ / چ ِ ] (ص مرکب ) که چشم کبود وزاغ دارد: و ایشان [ مردم اندلس ] مردانی اند سپیدپوست و ازرق چشم . (حدود العالم ). و رجوع به ازرق شود.
ازرق فاملغتنامه دهخداازرق فام . [ اَ رَ ] (ص مرکب ) برنگ ازرق . کبودرنگ . نیلگون . آسمانگونی . آسمانجونی : ساغر می بر کفم نه تا ز بربرکشم این دلق ازرق فام را.حافظ.
ازرق لباسلغتنامه دهخداازرق لباس . [ اَ رَ ل ِ ] (ص مرکب ) صوفیان که خرقه ٔ ازرق پوشند : غلام همت دردی کشان یکرنگم نه آن گروه که ازرق لباس و دل سیهند.حافظ.
دریای ازرقلغتنامه دهخدادریای ازرق . [ دَرْ ی ِ اَ رَ ] (اِخ ) بحر ازرق . یکی از دو شعبه ای که رود نیل را تشکیل میدهد.
خرگه ازرقلغتنامه دهخداخرگه ازرق . [ خ َ گ َ هَِ اَ رَ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) کنایه از آسمان . (برهان قاطع) (انجمن آرای ناصری )(آنندراج ). رجوع به خرگاه ازرق درین لغت نامه شود.
خط ازرقلغتنامه دهخداخط ازرق . [ خ َطْ طِ اَ رَ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) نام خط چهارم باشد از جمله ٔ هفت خط جام جم وآنرا خط سیاه نیز گویند. (برهان قاطع) : لعل در جام تا خط ازرق شعله در چرخ اخضر اندازد. خاقانی .می احمر از جام تا خط ازر
سپهر ازرقلغتنامه دهخداسپهر ازرق . [ س ِ پ ِ رِ اَ رَ ](ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) کنایه از آسمان : نیست همتای تو در ظل سپهر ازرق این نه زرقست بدین گفته نیَم زرق فروش .سوزنی .