حدسیاتلغتنامه دهخداحدسیات . [ ح َ سی یا ] (ع اِ) پنجمین صنف ازشش صنف مواد برهان است که اولین صنعت از صناعات خمس منطق میباشد. صناعات خمس عبارتست از: برهان ، خطابه ،شعر، جدل ، مغالطه . و برهان مرکب از اولیات ، مشاهدات ، تجربیات ، حدسیات ، متواترات ، فطریات میباشد. (از تهذیب المنطق تفتازانی ). پنج
پادستلغتنامه دهخداپادست . [ دَ ] (اِ مرکب ) نسیه . (برهان ). و ظاهراً مصحف پسادست است . رجوع به پسادست شود.
ادیستلغتنامه دهخداادیست . [ اُ ] (اِخ ) (فرقه ٔ...) یا فرقه ٔ عیسی و مریم ، که توسط ژان اُد بسال 1643م . در کان دایر شد و بسال 1792 منحل گردید و در 1826م . مجدداً تشکیل شد.
ادیستلغتنامه دهخداادیست . [ اِ ت ُ ] (اِخ ) رودیست در کارُلین از ممالک متحده ٔ جنوبی که از دو رود بهمین نام یعنی ادیست جنوبی و ادیست شمالی تشکیل شود و سپس باز به دو شعبه منشعب گردد و بالنتیجه جزیره ٔ ادیست پدید آید و در آخر در بحر محیط اطلس ریزد. (قاموس الاعلام ترکی ).
فرضیاتلغتنامه دهخدافرضیات . [ ف َ ضی یا ] (ع اِ) واجبات . اموری که عمل به آنها فرض و واجب است . فرائض . رجوع به فرائض شود. || ج ِ فرضیه . حدسیات و چیزهایی که به گمان و قیاس و وهم بدانها پی میبرند. (ناظم الاطباء). رجوع به فرضیه شود.
ضروریاتلغتنامه دهخداضروریات . [ ض َ ری یا ] (ع اِ) ج ِ ضروریة. دربایستها.- ضروریات سته ؛ قضایای یقینی ششگانه که مرجع امور نظری بوده و عبارتند از: اولیات ، محسوسات ، متواترات ، مجربات ، حدسیات و فطریات . و ضروریات ستة نزد اطبا، عبارت است از هوا و ماء و نوم و یقظه و ما
پوسیدونیوسلغتنامه دهخداپوسیدونیوس . (اِخ ) از مشاهیر حکماست . متولد بسال 133 ق . م . در قصبه ٔ افامیه از سوریه و متوفی بسال 49 ق . م . وی مدت مدیدی در ایتالیا واسپانیا و ایلیریا و دیگر نقاط سیاحت کرد. آنگاه درردس اقامت گزید و بتدری
محسوساتلغتنامه دهخدامحسوسات . [ م َ ] (ع ص ، اِ) ج ِ محسوسة. اموری که به حواس ظاهره ادراک شوند و آنها شامل مذوقات مشمومات ، ملموسات ، مبصرات و مسموعات اند. مقابل معقولات . حس شدنی ها. رجوع به محسوس شود. صفت نخست از مبادی قیاسات . (اساس الاقتباس ص 345). رجوع به م
مناقضهلغتنامه دهخدامناقضه . [ م ُ ق َ / ق ِض َ / ض ِ ] (از ع ، اِمص ) مناقضت . مناقضة. رجوع به مناقضت و مناقضة شود. || (اصطلاح اصول ) نزد اصولیان ، عبارت از نقض باشد. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || نزد اهل نظر عبارت از منع مقدم
