دندان

dandān

هریک از استخوان‌های ریز که به ترتیب در میان دهان انسان و حیوان در دو فک بالا و پایین قرار گرفته و با آن‌ها غذا جویده می‌شود. تعداد دندان‌ها در انسان در کودکی بیست عدد است که آن‌ها را دندان شیری می‌گویند و از هفت‌سالگی به‌تدریج می‌ریزد و در جای آن‌ها ۳۲ دندان دیگر درمی‌آید که عبارت است از: دندان‌های پیش، دندان‌های نیش، دندان‌های آسیا، دندان‌های عقل.
⟨ دندان آسیا: (زیست‌شناسی) دندان‌های عقب دهان که دارای تاج پهن و ناهموار است. نوع کوچک آن دارای یک ریشه است و بزرگ آن دو یا سه ریشه دارد و تعداد آن‌ها در هر فک ده عدد است. نوع بزرگ آن را دندان کرسی هم می‌گویند؛ طواحن.
⟨ دندان پیش: (زیست‌شناسی) دندان‌های تیز جلو دهان که دو در بالا و دو در پایین قرار دارند؛ ثنایا.
⟨ دندان تیز کردن: [مجاز]
۱. طمع کردن.
۲. قصد ربودن چیزی کردن.
⟨ دندان داشتن: [قدیمی، مجاز] کینه و دشمنی داشتن نسبت به کسی.
⟨ دندان زدن: (مصدر لازم، مصدر متعدی) دندان فروبردن به چیزی.
⟨ دندان عقل: (زیست‌شناسی) آخرین دندان‌های آسیا که تعداد آن‌ها چهار عدد است دو در بالا و دو در پایین و در انتهای ردیف دندان‌های آسیا می‌روید.
⟨ دندان نمودن: (مصدر متعدی) [قدیمی]
۱. ترسانیدن مثل دهان باز کردن و دندان نشان دادن جانور درنده در هنگام حمله.
۲. [مجاز] اظهار قدرت کردن.
⟨ دندان نیش: (زیست‌شناسی) چهار دندان نوک تیز که دو در بالا و دو در پایین در کنار دندان‌های پیش جا دارد؛ انیاب.
⟨ به دندان بودن: (مصدر لازم) [مجاز] مناسب بودن؛ درخور بودن؛ باب دندان بودن.

سنان