ذکرلغتنامه دهخداذکر. [ ذَ ] (ع ص ) رجل ٌ ذَکر یا ذَکُر؛ صاحب آوازه . بلندآوازه . ذوصیت و شهرة و افتخار. ذِکّیر. ذَکیر. ذوذکر.
ذکرلغتنامه دهخداذکر. [ ذَ ک َ ] (ع اِ) ضدّ انثی . و جمع آن ذکور است . و عضو مخصوص را نیز نامند و جمع آن مذاکیر است . و این جمع برخلاف قیاس می باشد. || (ص ) قوی . شجاع . شهم . || ابی ّالأنف . || مطر ذکر؛ بارانی شدید. وابل . || ذکر از قول ؛ گفتار صلب و متین و همچنین است شعر ذکر؛ یعنی شعر محکم
ذکرلغتنامه دهخداذکر. [ ذَ ک َ ] (ع اِ) عوف . شرم مرد. عورت مرد. ایر. نره . حمدان . آلت . آلت مردی . آلت رجولیت . آلت تناسل . شرم اندام مرد. خرزه . نیمور. چک . چوک . چل . چُر. قضیب . الف کوفی . الف کوفیان . لند. مالکانه . نکانه . سختو. شنگه . وشنگه . گردکان . شنگ . ابوالعباس . کاوکلور، ذبذبة.
دقرلغتنامه دهخدادقر. [ دَ ] (ع اِ) مرغزار نیکوی بسیارگیاه . (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). دقرة. دقری . دقیرة.
دقرلغتنامه دهخدادقر. [ دَ ق َ ](ع مص ) پر شدن از طعام . || گیاه ناک گردیدن جائی و طراوت گرفتن آن . || قی کردن شخص از پری شکم . || نرم و نازک گردیدن نبات و بسیار شدن آن . (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد).
دکرلغتنامه دهخدادکر. [ دِ ] (ع اِ) آوازه و ثنا و شرف ، و آن لغتی است در «ذِکْر» مر ربیعه را. (از منتهی الارب ). رجوع به ذکر شود. || بازیی است مر سیاهان و زنگیان را. (از منتهی الارب ).
ذکیرلغتنامه دهخداذکیر. [ ذَ ] (ع ص ) ذِکّیر. یادگیر. نیکو یادگیرنده . ذکور. نیکو یاددارنده . نیک یادگیرنده . صاحب ذاکره ٔ قوی . جیدالذکر والحفظ.نیکوذاکره . نیکوحافظه . خوش حافظه . پرحافظه . || ذَکر. ذَکُر. || ذوذکر؛ بلندآوازه . صاحب صیت و آوازه و شهرت یا افتخار. || ذَکَر. بلارک . پولاد. فولاد
ذکرانلغتنامه دهخداذکران . [ ذُ ] (ع اِ) ج ِ ذَکَر نران . نرینگان . مقابل اناث . ذُکور. ذُکورَة. ذِکار. ذِکارَة. ذکَرَة.
ذکرانلغتنامه دهخداذکران . [ ذُ ] (ع اِ) عید و عزای یکی از قدّیسان و رؤسای دین یهودو نصاری . یادکرد. زور.
ذکرهلغتنامه دهخداذکره . [ ذَ ک ِ رَ ] (ع ص ، اِ) زن به مرد مانا. مُذکّرَة. مُتَذِکّرة. هرکولة. || زنی که خود را به مردان مانند کند.
ذکرالحقلغتنامه دهخداذکرالحق . [ ذِ رُل ْ ح َق ق ] (ع اِ مرکب ) چک ّ. صک ّ. ج ، ذکور حقوق ، ذکور حق . صکوک .
ذکرانلغتنامه دهخداذکران . [ ذُ ] (ع اِ) ج ِ ذَکَر نران . نرینگان . مقابل اناث . ذُکور. ذُکورَة. ذِکار. ذِکارَة. ذکَرَة.
ذکر ارهلغتنامه دهخداذکر اره . [ ذِ رِ اَرْ رَ ] (ترکیب اضافی ،اِ مرکب ) نوعی از ذکر درویشان که تلفظ آن بشرکت زبان و سینه باشد بوجهی که آواز کشیدن اره بدان مفهوم شود یعنی لفظ اﷲ را بسوی بینی کشند و لفظ هو را بجانب قلب و سینه و این کشیدن و فروبردن هر دو لفظ مذکور به زور و شدت باشد لیکن به آواز حزی
ذکرانلغتنامه دهخداذکران . [ ذُ ] (ع اِ) عید و عزای یکی از قدّیسان و رؤسای دین یهودو نصاری . یادکرد. زور.
ذکر کردنلغتنامه دهخداذکر کردن . [ ذِ ک َ دَ ] (مص مرکب ) گفتن . یاد کردن . نام بردن . تذکار : خورشید رخ ترا کند ذکرهر ذرّه اگر شود زبانی . عطار. || گفتن ذکر.تسبیح . تهلیل : خوردن برای زیستن و ذکر کردن است <b
خامل ذکرلغتنامه دهخداخامل ذکر. [ م ِ ذِ] (ص مرکب ) گمنام . مجهول نام . ناسرشناس : کسی که باشد مجهول نام و خامل ذکربذکر او شود اندر جهان همه مذکور. فرخی .سالار بکتغدی گفت : طرفه آن است که در سرایهای محمودی خامل ذکرتر از این دو کس نبوده
حمائل الذکرلغتنامه دهخداحمائل الذکر. [ ح َ ءِ لُذْ ذَ ک َ ] (ع اِ مرکب ) رگهای بن نره و پوست آن . (منتهی الارب ).
سابق الذکرلغتنامه دهخداسابق الذکر. [ ب ِ قُذْ ذِ ] (ع ص مرکب ) پیش گفته . در بالا گفته شده . مذکور. مزبور.نامبرده . مسطور. مشارالیه . سالف الذکر. مارالذکر.
مذکرلغتنامه دهخدامذکر. [ م ُ ذَک ْ ک َ ] (ع ص ) ضد مؤنث . (اقرب الموارد). نرینه . (مهذب الاسماء) (تفلیسی ). مرد. نر. ضد ماده . (غیاث اللغات ). || سیف مذکر؛ شمشیر آبدار. (منتهی الارب ). ذوالماء. (اقرب الموارد). آن شمشیری که کناره پولاد بود میانه نرم آهن . (مهذب الاسماء). ذَکَر. (متن اللغة). |