زنخلغتنامه دهخدازنخ . [ زَ / زَ ن َ ] (ع مص ) برداشتن بزغاله سر خود را وقت شیر مکیدن از درماندن شیر به گلو یا از خشکی حلق . || متغیر و مزه برگشته گردیدن روغن . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). گندا شدن طعام . (تاج المصادر بیهقی ).
زنخلغتنامه دهخدازنخ . [ زَ ن َ ] (اِ) معروف است و آن را زنخدان هم گویند و به عربی ذقن خوانند. (برهان ) (از فرهنگ جهانگیری ) (از غیاث ) ذقن . (فرهنگ رشیدی ) (انجمن آرا) (آنندراج ). چانه و ذقن و آن جزء از صورت که واقع در زیر دهان می باشد. زنخدان و مغاک چانه . (ناظم الاطباء). فرود لب فرودین که
زنخلغتنامه دهخدازنخ . [ زَ ن ِ ] (ع ص ) دُهن زنخ ؛ روغن متغیر ومزه برگشته . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء).
زنخفرهنگ فارسی عمید= چانه١⟨ زنخ بر خون زدن: [قدیمی، مجاز] شرمنده شدن؛ سرافکنده شدن.⟨ زنخ زدن: (مصدر لازم) [قدیمی، مجاز] سخن بیهوده گفتن؛ بیهوده حرف زدن؛ چانه زدن.
جنبش زنخلغتنامه دهخداجنبش زنخ . [ جُم ْ ب ِ ش ِ زَ ن َ ] (ترکیب اضافی ، اِمرکب ) کنایه از مسخرگی . (آنندراج ) (غیاث اللغات ).
چاه زنخلغتنامه دهخداچاه زنخ . [ زَ ن َ ] (ص مرکب ) کسی که گودی درزنخ دارد. آنکه چاله ای در زنخ وی باشد : به گرد عارض آن ماه روی چاه زنخ سپاه زنگ درآمد بسان مور و ملخ .سوزنی .
چاه زنخلغتنامه دهخداچاه زنخ . [ هَِ زَ ن َ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) چاه ذقن . چاه زنخدان . چاه غبغب . (آنندراج ). گودی چانه . (ناظم الاطباء). چاه ذقن و چاه زنخدان . (فرهنگ نظام ). گوی که بر زنخ باشد. گودی در زنخ : در خم زلف تو آویخت دل از چاه زنخ آه کز چاه برون
سیمین زنخلغتنامه دهخداسیمین زنخ . [ زَ ن َ ] (ص مرکب ) سیمین ذقن : جامه دانی دارد آن سیمین زنخ کاندرو گم میشود کالای من . سعدی .شبانگه مگر دست بردش به سیب که سیمین زنخ بود و خاطرفریب .سعدی .رجوع به سیمی
ساده زنخلغتنامه دهخداساده زنخ . [ دَ / دِ زَ ن َ ] (ص مرکب ) امرد. بیریش . که ریش نیاورده باشد. ساده . ساده روی .ساده رخ . ساده زنخدان . ساده شکر. ساده نمک : صحبت کودگک ساده زنخ را مالک نیز کرده ست ترا رخصت و داده ست جواز. <p c
زنخدانلغتنامه دهخدازنخدان . [ زَ ن َ ] (اِ مرکب ) مزیدعلیه زنخ . (بهار عجم )(آنندراج ). چانه . زنخ . ذقن . زیر چانه . (ناظم الاطباء). چانه . (فرهنگ فارسی معین ). همان زنخ مذکور. (شرفنامه ٔ منیری ). در این لفظ دان زائد است . (غیاث ). ذقن .زنخ . چانه . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :
زنخرةلغتنامه دهخدازنخرة. [ زَ خ َ رَ ] (ع مص ) زنخر بمنخره زنخرة؛ دمیدن در سوراخ بینی کسی . (ازمنتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).
زنخةلغتنامه دهخدازنخة. [ زَ ن ِ خ َ ] (ع ص ) شترانی که شکمهای آنها از شدت تشنگی تنگ شده باشد. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).
ماضغانلغتنامه دهخداماضغان . [ ض ِ ] (ع ص ، اِ) تثنیه ٔ ماضغ. دو ماضغ.رجوع به ماضغ شود. || بن هر دو زنخ متصل به بن اضراس یا دو رگ است در دو زنخ . (منتهی الارب ) (آنندراج ). به صیغه ٔ تثنیه نام دو رگ در دو زنخ و بن هر دو زنخ متصل به بن اضراس . (ناظم الاطباء). در اصطلاح پزشکی قدیم ، دو رگ که در دو
فقملغتنامه دهخدافقم . [ ف ُ / ف َ ] (ع اِ) زنخ یا یکی از دو جانب زنخ . || نوک بینی سگ . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد).
زنخدانلغتنامه دهخدازنخدان . [ زَ ن َ ] (اِ مرکب ) مزیدعلیه زنخ . (بهار عجم )(آنندراج ). چانه . زنخ . ذقن . زیر چانه . (ناظم الاطباء). چانه . (فرهنگ فارسی معین ). همان زنخ مذکور. (شرفنامه ٔ منیری ). در این لفظ دان زائد است . (غیاث ). ذقن .زنخ . چانه . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :
زنخرةلغتنامه دهخدازنخرة. [ زَ خ َ رَ ] (ع مص ) زنخر بمنخره زنخرة؛ دمیدن در سوراخ بینی کسی . (ازمنتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).
زنخةلغتنامه دهخدازنخة. [ زَ ن ِ خ َ ] (ع ص ) شترانی که شکمهای آنها از شدت تشنگی تنگ شده باشد. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).
دراززنخلغتنامه دهخدادراززنخ . [ دِ زَ ن َ ] (ص مرکب ) آنکه چانه و زنخ کشیده و دراز دارد. (یادداشت مرحوم دهخدا). أذقن . ذَقناء: سَلجَم ؛ سر دراززنخ . (منتهی الارب ).
خردزنخلغتنامه دهخداخردزنخ . [ خ ُ زَ ن َ ] (ص مرکب ) آنکه چانه کج کوچک دارد. آنکه او را چانه در هم رفته است . اَضْوَط. (یادداشت بخط مؤلف ).
جنبش زنخلغتنامه دهخداجنبش زنخ . [ جُم ْ ب ِ ش ِ زَ ن َ ] (ترکیب اضافی ، اِمرکب ) کنایه از مسخرگی . (آنندراج ) (غیاث اللغات ).
چاه زنخلغتنامه دهخداچاه زنخ . [ زَ ن َ ] (ص مرکب ) کسی که گودی درزنخ دارد. آنکه چاله ای در زنخ وی باشد : به گرد عارض آن ماه روی چاه زنخ سپاه زنگ درآمد بسان مور و ملخ .سوزنی .
چاه زنخلغتنامه دهخداچاه زنخ . [ هَِ زَ ن َ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) چاه ذقن . چاه زنخدان . چاه غبغب . (آنندراج ). گودی چانه . (ناظم الاطباء). چاه ذقن و چاه زنخدان . (فرهنگ نظام ). گوی که بر زنخ باشد. گودی در زنخ : در خم زلف تو آویخت دل از چاه زنخ آه کز چاه برون