علاملغتنامه دهخداعلام . [ ع َ م َ ] (ع حرف جر + اسم ) مرکب از «علی » حرف جر، و «ما»ی استفهامی ، الف «ما» بواسطه ٔ داخل شدن حرف جر بر آن ، حذف شده است . (اقرب الموارد). مخفف «علی ما»، یعنی بر چه و بر کدام . (ناظم الاطباء).
علاملغتنامه دهخداعلام . [ ع َل ْ لا ] (ع ص ) بسیار دانا. (اقرب الموارد). نیک دانا. (منتهی الارب ). || کسی که دانا به انساب مردمان باشد. نسابه . (اقرب الموارد). آنکه از نسبت مردم آگاه باشد. (منتهی الارب ).
علاملغتنامه دهخداعلام . [ ع ِل ْ لا ] (ع مص ) آموزاندن . (اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). || آگاهانیدن (ناظم الاطباء). || متصف به شجاعت نمودن . || نشان گذاردن شناسائی را. (اقرب الموارد).
صاحب‌منصب رفتنیlame duckواژه‌های مصوب فرهنگستانمقام مسئولی که جانشین او مشخص شده است و هفته‌های آخر مسئولیتش را می‌گذراند متـ . رفتنی
حلاملغتنامه دهخداحلام . [ ح َ ] (ع اِ) بره و بچه ٔ گوسفند را گویند و گویند عربی است . (برهان ). رجوع به حلاّم و حُلاّن شود.
حلاملغتنامه دهخداحلام . [ ح ُل ْ لا ] (ع اِ) بزغاله و بره . (حاشیه ٔ برهان چ معین از منتهی الارب ). بچه ٔ بز و گوسفند و بره . (آنندراج ). بزغاله که از شکم گوسپند بیرون آید. گوسپند ریزه . بچه ٔ گوسپند. ج ، حلالیم . (مهذب الاسماء).
هلاملغتنامه دهخداهلام . [ هَُ ] (ع اِ) طعامی است که از گوشت و پوست گاوساله ترتیب دهند. (منتهی الارب ). گوساله ٔدر پوست پخته . (یادداشت مؤلف ) : عادت بر آن رفته است که آنچ از گوشت بزغاله سازند افسرد گویند و آنچ از گوشت گوساله کنند هلام گویند. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). ||
علاموتلغتنامه دهخداعلاموت . [ ع َ ] (اِ) دوشیزگان لفظی موسیقی ، و محتمل است که بمناسبت معنایش قصد ازین باشد که با صدای دوشیزگان خوانده شود. رجوع شود به الاموت . (از قاموس کتاب مقدس ).
علامتلغتنامه دهخداعلامت . [ ع َ م َ ] (ع اِ) علامة. نشان . (اقرب الموارد) (منتهی الارب ). ج ، عَلام ، علامات . و در تداول فارسی زبانان به علائم (علایم ) نیز جمع بسته شود. || نشانی که در راه برای رهنمونی برپا سازند.(اقرب الموارد) (منتهی الارب ). || داغ . (ناظم الاطباء). نشان . || حد فاصل میان د
علامرودشتلغتنامه دهخداعلامرودشت . [ ع َ م َرْوْ دَ ] (اِخ ) ده مرکز دهستان علامرودشت بخش کنگان شهرستان بوشهر واقع در 93 هزارگزی خاور کنگان و کنار راه عمومی اشکنان به پس رودک . دارای 25 تن جمعیت . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج <span
علامرودشتلغتنامه دهخداعلامرودشت . [ ع َ م َرْوْ دَ ] (اِخ ) نام رودی است به فارس . آبش شور و ناگوار است و به کار زراعت نرود. از نزدیک قریه ٔ چارطاق ناحیه ٔ ینجه ٔ احشام لارستان نشر آبی پیدا شده ، کم کم زیاد گشته تا نزدیکی قصبه ٔ علامرودشت رودخانه ٔ علامرودشت شود. پس چون به قریه ٔ دادالمیزان اسیر ر
غیوبلغتنامه دهخداغیوب . [ غ ُ ] (ع اِ) ج ِ غَیب . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد) (تاج العروس ). رجوع به غیب شود.- علام الغیوب ؛ داننده ٔ نهانیها. داننده ٔ غیبها. نامی از نامهای خدای تعالی .
دهلویلغتنامه دهخدادهلوی . [ دِ ل َ ] (اِخ ) عبداﷲ علام الدین بغدادی دهلوی صدیقی حنفی . او راست : الدرة السنیة فی الرد علی المادیة و اثبات النوامیس الشرعیة فی الادلة العقلیة. (از معجم المطبوعات مصر ج 1).
یرناءلغتنامه دهخدایرناء. [ ی ُ رَن ْ نا ] (ع اِ) یرناء. یرنا. حنا. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). حنا یا رنگی است مانند حنا. (آنندراج ). فنا. عُلام . رقون . رقان .(السامی فی الاسامی ). و رجوع به یرنا و یرناء شود.
علامه حصیریلغتنامه دهخداعلامه حصیری . [ ع َل ْ لا م َ ح َ ] (اِخ ) محمودبن محمد بخاری ملقب به جمال الدین . از اکابر فقهای حنفیه که ریاست مذهبی این سلسله بدو منتهی بوده . وی تألیفات محمدبن حسن شیبانی را روایت نموده و کتاب التحریر فی شرح الجامع الکبیر از اوست . وفات او در سال <span class="hl" dir="lt
علامه حلیلغتنامه دهخداعلامه حلی . [ ع َل ْ لا م َ ح ِل ْلی ] (اِخ ) حسن بن سدیدالدین یوسف بن زین الدین علی بن مطهر حلی ، مکنی به ابومنصور و ابن مطهر، و ملقب به آیةاﷲ و جمال الدین و فاضل ، و معروف به علامه و علامةالدهر. از علمای شیعه ٔ امامیه ، فقیه و اصولی و محدث و رجالی و ادیب و ریاضی و حکیم و مت
علامه دوانیلغتنامه دهخداعلامه دوانی . [ ع َل ْ لا م َ دَ ] (اِخ ) نام او بصورتهای مختلف ابن اسعد، ابن سعد، سعدالدین اسعد کازرونی دوانی صدیقی ، آمده است . ولی شهرت وی همه جا به علامه دوانی است . نسب او به ابوبکر خلیفه میرسد و از احفاد محمدبن ابوبکر است . وی حکیمی بود کامل و متکلم و محقق و شاعر و منطق
علاموتلغتنامه دهخداعلاموت . [ ع َ ] (اِ) دوشیزگان لفظی موسیقی ، و محتمل است که بمناسبت معنایش قصد ازین باشد که با صدای دوشیزگان خوانده شود. رجوع شود به الاموت . (از قاموس کتاب مقدس ).
علامه شیرازیلغتنامه دهخداعلامه شیرازی . [ ع َل ْ لا م َ ] (اِخ ) محمودبن مسعودبن مصلح فارسی شیرازی کازرونی ، ملقب به قطب الدین و مکنی به ابوالثناء. رجوع به قطب الدین و ابوالثناء شود. و نیز رجوع به ریحانة الادب ج 3 ص 308 و هدیة الاحبا
اعلاملغتنامه دهخدااعلام . [ اِ ] (ع مص ) آگاهانیدن و آگاه گردانیدن . (آنندراج ). آگاه گردانیدن . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). باخبر ساختن کسی را. و بدین معنی بنفسه متعدی است و بوسیله ٔ باء نیز متعدی شود. یقال : اعلمه الخبر و بالخبر. راغب گوید: «اعلم » و «علم » در اصل بیک معنی است جز آنکه اعل
ملک علاملغتنامه دهخداملک علام . [ م َ ل ِ ک ِ ع َل ْ لا ] (اِخ ) کنایه از خدای دانا. خدای علیم . خدای تعالی : عزرائیل سلام ملک علام به سید عالم رساند و رسالت حق بگذراند. (قصص الانبیاء ص 244).
استعلاملغتنامه دهخدااستعلام . [ اِ ت ِ] (ع مص ) پرسیدن از چیزی . (منتهی الارب ). آگاهی خواستن . (غیاث ). پرسیدن . طلب دانستن . آموزانیدن خواستن . آگاه کردن خواستن . (زوزنی ) (تاج المصادر بیهقی ). پرسش . دانستن خواستن . خبر پرسیدن : ابوعلی برؤس لشکر و وجوه قوم پیغام فرستا
اعلاملغتنامه دهخدااعلام . [ اَ ](ع اِ) ج ِ عَلَم . علمهای فوج و بیرقها. (آنندراج ). ج ِ عَلَم ، درفش و پرچم . (منتهی الارب ). ج ِ عَلَم ، رایت . درفش . (از اقرب الموارد). علمها. درفشها. (ناظم الاطباء). تقول : هو من اعلام العلم الخافقة. (از اقرب الموارد). قلقشندی آرد: اعلام از اسباب پادشاهی و آ
