لاجوردفرهنگ فارسی عمید۱. (زمینشناسی) سنگ معدنی به رنگ آبی آسمانی یا آبی پررنگ که ساییدهشدۀ آن در نقاشی به کار میرود و در طب قدیم هم استعمال میشد.۲. (صفت) به رنگ لاجورد؛ آبی تیره؛ آبی کبود.
لاجوردلغتنامه دهخدالاجورد. [ لاج ْ / ج َ وَ ] (اِ) لاژورد. لازورد. سنگی است کبود که ازآن نگین انگشتر سازند و صلایه کرده به جهت مذهّبان ونقاشان به عمل آورند و تفریح و تقویت کند و بدخشی آن بهتر از دزماری باشد. (برهان ). عوهق . (منتهی الارب ). لاجورد مشهور است و د
لازوردلغتنامه دهخدالازورد. [ زْ / رَ وَ ] (اِ) لاجورد. لاژورد. رجوع به لاجورد شود : زمین جزع و دیوارها لازورددرش زر و بیجاده بر زر زرد.اسدی (گرشاسب نامه ص 286 نسخه ٔ کتابخانه ٔ مؤلف ).چو
چادر لاجوردلغتنامه دهخداچادر لاجورد. [ دَ / دُ رِ وَ ] (ترکیب اضافی ،اِ مرکب ) کنایه از آسمان است . (برهان ) : چو روشن شد آن چادر لاجوردجهان شد بکردار یاقوت زرد. فردوسی .چو پنهان شدی چادر لاجوردشدی کو
حجر لاجوردلغتنامه دهخداحجر لاجورد. [ ح َ ج َ رِ ج ْ وَ ](ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) رجوع به حجر اللاجورد شود.
خم لاجوردلغتنامه دهخداخم لاجورد. [ خ َ م ِ لاج ْ وَ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) کنایه از آسمان است . (برهان قاطع) (آنندراج ) : چو زآمیزش این خم لاجوردکبودی درآمد بدنیای زرد.نظامی .
سقف لاجوردلغتنامه دهخداسقف لاجورد. [ س َ ف ِ وَ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) کنایه از آسمان . (آنندراج ) (برهان ).
لاجورداندودلغتنامه دهخدالاجورداندود. [ لاج ْ / ج َ اَ ] (ص مرکب ) اندوده شده به لاجورد:فرشته ای است بر این بام لاجورد اندودکه پیش آرزوی عاشقان کشد دیوار.عمادی شهریاری .
لاجوردقبالغتنامه دهخدالاجوردقبا. [ لاج ْ / ج َ وَق َ ] (ص مرکب ) دارای جامه ٔ برنگ لاجورد : بهرطوف حریم او گرددروز و شب چرخ لاجوردقبا.ابونصر نصیرای بدخشانی .
لاجوردخملغتنامه دهخدالاجوردخم . [ لاج ْ / ج َ وَ خ ُ ] (اِ مرکب ) کنایه از آسمان است و آن را خم لاجورد هم گویند. (برهان ).
لاجوردیلغتنامه دهخدالاجوردی . [ لاج ْ / ج َ وَ ] (ص نسبی ) منسوب به لاجورد. || به رنگ لاجورد. کبود. || مجازاً، آسمان به مناسبت رنگ کبود یا آبی آن : ز بیم چنبر این لاجوردی همی بیرون جهم هزمان ز چنبر. ناصرخسرو.
لاجوردیهلغتنامه دهخدالاجوردیه . [ ] (اِ) صامریوما است . (فهرست مخزن الادویه ). طرنشول . حشیشةالعقرب . ایلیوطروفیون طوماغا.
لاجوردی سقفلغتنامه دهخدالاجوردی سقف . [ لاج ْ / ج َ وَ س َ ] (اِ مرکب ) به معنی لاجوردخم است که کنایه از آسمان باشد. (برهان ).
لاجورداندودلغتنامه دهخدالاجورداندود. [ لاج ْ / ج َ اَ ] (ص مرکب ) اندوده شده به لاجورد:فرشته ای است بر این بام لاجورد اندودکه پیش آرزوی عاشقان کشد دیوار.عمادی شهریاری .
لاجوردقبالغتنامه دهخدالاجوردقبا. [ لاج ْ / ج َ وَق َ ] (ص مرکب ) دارای جامه ٔ برنگ لاجورد : بهرطوف حریم او گرددروز و شب چرخ لاجوردقبا.ابونصر نصیرای بدخشانی .
لاجوردخملغتنامه دهخدالاجوردخم . [ لاج ْ / ج َ وَ خ ُ ] (اِ مرکب ) کنایه از آسمان است و آن را خم لاجورد هم گویند. (برهان ).
حجراللاجوردلغتنامه دهخداحجراللاجورد. [ ح َ ج َ رُل ْ لاج ْ وَ ] (ع اِ مرکب ) حجراللازورد. سنگ لاژورد است . ابوریحان بیرونی گوید: اللازورد یسمی بالرومیة ارمیناقون کانه نسبة الی ارمینیه فان الحجرالارمنی المسهل للسوداء یشبهه . و اللازورد یحمل الی ارض العرب من ارمینیة والی خراسان و العراق من بدخشان .و ق
چادر لاجوردلغتنامه دهخداچادر لاجورد. [ دَ / دُ رِ وَ ] (ترکیب اضافی ،اِ مرکب ) کنایه از آسمان است . (برهان ) : چو روشن شد آن چادر لاجوردجهان شد بکردار یاقوت زرد. فردوسی .چو پنهان شدی چادر لاجوردشدی کو
حجر لاجوردلغتنامه دهخداحجر لاجورد. [ ح َ ج َ رِ ج ْ وَ ](ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) رجوع به حجر اللاجورد شود.
خم لاجوردلغتنامه دهخداخم لاجورد. [ خ َ م ِ لاج ْ وَ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) کنایه از آسمان است . (برهان قاطع) (آنندراج ) : چو زآمیزش این خم لاجوردکبودی درآمد بدنیای زرد.نظامی .
سقف لاجوردلغتنامه دهخداسقف لاجورد. [ س َ ف ِ وَ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) کنایه از آسمان . (آنندراج ) (برهان ).