نیلهلغتنامه دهخدانیله . [ ل َ / ل ِ] (اِ) عصاره ٔ نیل . (منتهی الارب ) (برهان قاطع). فشارده ٔ نیل . (برهان قاطع). نیلج معرب آن است . (برهان قاطع). فشارده ٔ نیل . عساره ٔ وسمه . (ناظم الاطباء). || اسب کبود. (آنندراج ). بیشتر بر اسب و استر [کبودرنگ ] اطلاق کرده
چنچلهلغتنامه دهخداچنچله . [ چ َ چ َ ل ِ ] (اِ) باد پیچ و چنبلول . (ناظم الاطباء). ریسمانی دولا که از شاخ درخت و جاهای بلند آویزان کنند و در آن نشسته آیند و روند نمایند. (از ناظم الاطباء). چنچولی . باد. تاب . رجوع به چنچولی شود.
چنگلهلغتنامه دهخداچنگله . [ چ َ گ ِ ل َ / ل ِ ] (اِ) موی مرغوله و مجعد را گویند، و آن مویی باشد که هر تارش برهم نشسته و بخود پیچیده بود همچون موی زنگیان ، و جعد.نقیض سبط است ، و سبط مویی را گویند که تارهای آن مطلقاً پیچ و خم نداشته باشد. (برهان ). موی مجعد و م
چنگلهلغتنامه دهخداچنگله . [ چ َ گ ُل َ / ل ِ ] (اِ) نام سازی است که چنگ گویند. (جهانگیری ) (برهان ) (انجمن آرا) (ناظم الاطباء) : چزد رابر شاخهای خم گرفته لحن نای باد را از برگهای خشک بانگ چنگله . مسعودسعدسل
ژنگلهلغتنامه دهخداژنگله . [ ژَ گ ُ ل َ / ل ِ ] (اِ) سُمی که شکافته باشد همچون سُم آهو و گاو و گوسفند و امثال آن . (برهان ). ظِلف . (مهذب الاسماء). زنگله . کفشک . (التفهیم ).
ژنگلیچهلغتنامه دهخداژنگلیچه . [ ژَ گ ُ چ َ / چ ِ ] (اِ مصغر) نوعی از جلاجل که دهانش فراخ باشد. (آنندراج ). زنگوله ٔ دهان گشاده .
چم نیلهلغتنامه دهخداچم نیله . [ چ َ ل َ ] (اِخ ) دهی از بخش زرین آباد شهرستان ایلام که در 24 هزارگزی جنوب خاوری پهله ، کنار راه مالرو دهلران واقع است . کوهستانی وگرمسیر است . 50 تن سکنه دارد. آبش از رودخانه ٔ میمه . محصولش غلات
نیله کبودلغتنامه دهخدانیله کبود. [ ل َ / ل ِ ک َ ] (ص مرکب ) قسمی است از رنگ اسبان . (غیاث اللغات ) (آنندراج ). رجوع به نیله شود.
نیله گاولغتنامه دهخدانیله گاو. [ ل َ / ل ِ ] (اِ مرکب ) پستانداری است از دسته ٔ تهی شاخان و از تیره ٔ گاوان وحشی که بیشتر در هندوستان می زید. جثه ٔ این حیوان به اندازه ٔ یک گوزن بزرگ است . شاخهایش کوتاه و رنگ موهایش خاکستری متمایل به آبی است . حیوانی است چابک و ق
نیله گولغتنامه دهخدانیله گو. [ ل َ / ل ِ گ َ ] (اِ مرکب ) نیله گاو. نیل گاو. نیل گو. رجوع به نیله گاو شود.
نیل گاولغتنامه دهخدانیل گاو. (اِ مرکب ) آهوی سپیدپای .(ناظم الاطباء). نیله گاو. نیله گو. (یادداشت مؤلف ).
نیل گولغتنامه دهخدانیل گو. [ گ َ / گُو ] (اِ مرکب ) نیله گاو. (یادداشت مؤلف ). رجوع به نیل گاو و نیله گاو شود.
نیلجلغتنامه دهخدانیلج . [ ل َ ] (معرب ، اِ) عصاره ٔ نیل . (منتهی الارب ). مأخوذ از نیله ٔ فارسی و به معنای آن . (ناظم الاطباء). معرب نیله که به نیل مشهور است و بدان چیزها رنگ کنند. (برهان قاطع). || ثوب نیلج ؛ جامه ٔ نیلی . (از مهذب الاسماء). جامه ٔ نیله . (منتهی الارب ). || نیلنج . (منتهی ال
نیله کبودلغتنامه دهخدانیله کبود. [ ل َ / ل ِ ک َ ] (ص مرکب ) قسمی است از رنگ اسبان . (غیاث اللغات ) (آنندراج ). رجوع به نیله شود.
نیله گاولغتنامه دهخدانیله گاو. [ ل َ / ل ِ ] (اِ مرکب ) پستانداری است از دسته ٔ تهی شاخان و از تیره ٔ گاوان وحشی که بیشتر در هندوستان می زید. جثه ٔ این حیوان به اندازه ٔ یک گوزن بزرگ است . شاخهایش کوتاه و رنگ موهایش خاکستری متمایل به آبی است . حیوانی است چابک و ق
نیله گولغتنامه دهخدانیله گو. [ ل َ / ل ِ گ َ ] (اِ مرکب ) نیله گاو. نیل گاو. نیل گو. رجوع به نیله گاو شود.
خانیلهلغتنامه دهخداخانیله . [ ل َ / ل ِ ] (اِخ ) دهی است از بخش روانسر شهرستان سنندج واقع در 9 هزارگزی جنوب باختر روانسر و سه هزارگزی باختر راه فرعی روانسر به سنجابی . این دهکده در دامنه ٔ کوه قرار دارد و ناحیتی سردسیر است . اه
چم نیلهلغتنامه دهخداچم نیله . [ چ َ ل َ ] (اِخ ) دهی از بخش زرین آباد شهرستان ایلام که در 24 هزارگزی جنوب خاوری پهله ، کنار راه مالرو دهلران واقع است . کوهستانی وگرمسیر است . 50 تن سکنه دارد. آبش از رودخانه ٔ میمه . محصولش غلات
زرنیلهلغتنامه دهخدازرنیله . [ زَ ل َ / ل ِ ] (اِ) ریواس را گویند و آن رستنیی باشد معروف که خورند و معرب آن زرنیلج است . (برهان ) (آنندراج ). در تحفه بمعنی ریواس آمده که معروف است و آنرا ریواج و ریباس نیز گویند. (انجمن آرا). ریواس . ریباس . (ناظم الاطباء). ریواس
