آل ناصرالدین

آل ناصرالدین . [ ل ِ ص ِ رِدْ دی ] (اِخ ) آل سبکتکین . غزنویان (351 - 582 هَ .ق .). آلبتکین غلامی ترک از جانب عبدالملک بفرماندهی لشکر مقیم خراسان منصوب شد و پس از عبدالملک در 351 از این منصب معزول گردید و بمقر پیشین خویش یعنی شهر غزنه بازگشت و غزنه را تسخیر کرد ولی بزودی وفات یافت و در 352 اسحاق پسر او جای پدر گرفت و او در 355 بمرد و بلکاتکین غلام البتکین از 355 تا 362 امارت کردو پس از او پیری از 362 تا 366 فرمان راند، پس از او سبکتکین غلام دیگر البتکین به مقام امارت رسید و اومؤسس واقعی سلسله ٔ غزنوی است ، سبکتکین قلمرو خویش را از طرف مشرق و مغرب بسط داد یعنی از جانب هندوستان قبائل رجپوت را مغلوب و شهر پیشاور را تسخیر کرد و384 نوح سامانی حکومت خراسان را باو داد. سبکتکین درمدت امارت خویش با اینکه در اواخر از حیث اقتدار برسامانیان برتری داشت لیکن صورةً از راه احتیاط اظهار تبعیت آنان میکرد، پس از اینکه در 387 سبکتکین وفات کرد پسرش محمود جانشین او شد و او یکی از بزرگترین سلاطین اسلام است ، در اول امر اسماعیل برادر کوچک خودرا عزل کرد و مستقیماً از جانب خلیفه حکومت خراسان و غزنه بدو تفویض شد و پس از صلح با خوانین ایلک خانی بهندوستان تاخت و دامنه ٔ لشکرکشیهای خود را تا حدودکشمیر و پنجاب بسط داد و در سال 408 بلاد قنوج و مُترا را گرفت و سومنات را در 415 غارت کرد. علاوه بر فتوحات هندوستان بلاد غور و مرغاب علیا را ضمیمه ٔ قلمروخویش ساخت و ماوراءالنهر را با بخارا و سمرقند دو پایتخت آن بگرفت ولی ترکمانان سلجوقی که بظاهر اطاعت غزنویان میکردند در زمان او قوت گرفتند، پس از مراجعت از سفری که بداخله ٔ ممالک خلفا کرد اصفهان را از دیالمه منتزع ساخت و در 421 در غزنه درگذشت . تشویق اواز علم و ادب نهایت مشهور است و بزرگترین شعرای فارسی چون فردوسی و عنصری و فرخی و امثال آنان در عصر محمود و در کنف حمایت او تربیت شدند. و از اولاد و نبیرگان او پادشاهان ذیل میباشند: محمد، جلال الدوله 421
مسعود اول ، الناصر لدین اﷲ که در جنگی با سلاجقه شکست یافت

432

مودود، شهاب الدوله

440

مسعود ثانی

440

علی ابوالحسن ، بهاءالدوله

440

عبدالرشید، عزالدوله

440

فرخزاد، جمال الدوله

444

ابراهیم ، ظهیرالدوله

451

مسعود ثالث ، علاءالدوله

492

شیرزاد، کمال الدوله

508

ارسلان ، سلطان الدوله

509

بهرامشاه ، یمین الدوله

512

خسروشاه ، معزالدوله

547

خسرو ملک ، تاج الدوله

555-582

و این سلسله را غوریان برانداختند. (نقل به اختصار از طبقات سلاطین اسلام استانلی لین پول ).