ابوالحسن اشعری

ابوالحسن اشعری . [ اَ بُل ْ ح َ س َ ن ِ اَ ع َ ] (اِخ ) علی بن اسماعیل بن ابی بشر اسحاق بن سالم بن اسماعیل بن عبداﷲبن موسی بن هلال بن ابی برده عامربن ابی موسی الأشعری صحابی . او پیشوای اشعریان است و اشعریه بوی منسوبند. مولد او درسال 260 یا 270 هَ . ق . ببصره بوده است . وی شاگرد ابواسحاق مروزی فقیه و ابوعلی جبائی و نخست پیرو اعتزال بود سپس از قول بعدل و خلق قرآن بگشت و در اصول دین مذهبی نو پدید کرد که بذهن عامه نزدیک و در مذاق متعصبان خوش بود از اینرو بسیاری از مسلمانان راه او گرفتند و جمعی کثیر از علما چون غزالی و ابوبکر باقلانی و امام رازی و شهرستانی و ابواسحاق شیرازی بمتابعت و نصرت طریقه ٔ وی برخاستند و برخی از ارباب دول که دین را دستاویز پیشرفت مآرب دنیوی خویش می کردند، مانند ایوبیان مصر و شام و موحدین مغرب بترویج عقاید او قیام کردند. و گویند دعابه و مزاح بر او غالب بود و نزدیک پنجاه وپنج کتاب و رساله از تألیفات او نام می برند از جمله : کتاب اللمعة. کتاب الموجز. کتاب ایضاح البرهان . ابواسحاق ابراهیم بن محمدبن عیاش را کتابی است در رد این کتاب . کتاب التبیین عن اصول الدین . کتاب الابانة. کتاب الشرح و التفصیل فی الرد علی اهل الافک و التضلیل . و کتابی در رد ملاحده و جز آنان . و ابن الندیم او را به عنوان ابن ابی بشر در باب متکلمین مجبره یاد کند. عقاید او در ملل و نحل و نیز کتب کلام مشروح است . وفات او به سال 330 یا 320 و اند بود و وی رادر مشرع الزوایا (ظ. محلتی به بغداد) بخاک سپردند.