ابوالسعود

ابوالسعود. [ اَ بُس ْ س ُ ] (اِخ ) ابن محمد عمادی کردی . فقیهی از حنفیه از قبائل کرد. او یکی از بزرگترین علمای دولت عثمانی بشمار است و اصل او از عمادیه ٔ کردستان است . پدر وی محمد نیز از علما بود. وی در اول نزد پدر خویش و سپس در مدارس روحانی اسلامبول نزد علمای آنجا کسب علم و معرفت کرد و در سال 944 هَ . ق . بمنصب قاضی عسکری روملی رسید و به سال 952 هَ . ق . در زمان سلطان سلیمان قانونی مقام شیخ الاسلامی بدو مفوض گشت و تا پنجم جمادی الأولی 982 هَ . ق . تاریخ وفات او بدان مقام ببود و در هشتادوهفت سالگی بدرود حیات گفت و در جوار ابوایوب خالدبن یزید انصاری صحابی دفن شد. او را تألیفات بسیار است از جمله کتاب تفسیری بزرگ به نام «ارشادالعقل السلیم الی مزایا الکتاب الکریم » و این تفسیر در حاشیه ٔ تفسیر امام فخر در اسلامبول و هم به مصر به طبع رسیده است . گویند مقرری روزانه ٔ او سیصد آقچه بود و چون بتألیف این تفسیر پرداخت سلطان وقت آنرا بروزی پانصد و سپس به ششصد آقچه رسانید. و دیگر از کتب اوست : کتاب حسم الخلاف فی المسح علی الخفاف .کتاب ثواقب الأنظار فی اوائل منارالأنوار. غمزات الملیح تعلیقة علی التلویح للتفتازانی . تلویح شرع تنقیح الأصول . بضاعةالقاضی فی الصکوک . تعلیقة علی کتاب البیع من الهدایة للمرغینانی . معاقدالطراز رسالة فی وقف النقود و فی جوازه . موقف العقول فی وقف المنقول . فتاوی اورا محمدبن احمد معروف به توزن زاده و عده ٔ کثیر دیگرگرد کرده اند. او را قصیده ای است میمیّه و بحثی با فاضل تاشکندی در استعاره ٔ تمثیلیّه این آیه : اولئک علی هدی من ربّهم و اولئک هم المفلحون . (قرآن 5/2). ابوالسعود را به زبان مادری خویش فارسی و هم عربی و ترکی اشعار هست و یکی از شوارع اسلامبول او موسوم است .