ابوالفضل

ابوالفضل . [ اَ بُل ْ ف َ ](اِخ ) زهیربن محمدبن علی بن یحیی بن الحسن بن جعفربن منصوربن عاصم المهلبی العتکی . الملقب به بهاءالدین الکاتب . یکی از فضلا و نیکوترین شعراء و نثرنویسان و خطاطین عصر خویش . او در مصر بخدمت ملک الصالح نجم الدین ابوالفتح ایوب بن کامل پیوست و در رکاب او ببلاد شرقیه شد و در آنجا اقامت گزید تا آنگاه که ملک الصالح شهر دمشق را مسخر کرد و بمصاحبت ملک بدان شهر منتقل شدپس از حادثه ای که او را پیش آمد و دمشق از تصرف او بیرون شد و سپاهیان به اوخیانت ورزیدند و از وی بپراکندند و ملک ناصر داود صاحب کرک پسر عم وی او را اسیر کرد و در قلعه ٔ کرک بازداشت در این وقت بهاءالدین زهیر در نابلس اقامت گزید و بپاس نعمت ملک صالح بدیگری نپیوست تا آنگاه که بار دیگر ملک صالح دیار مصریه را متصرف شد و بهاءالدین زهیر در خدمت وی در اواخر ذی قعده ٔ سال 637 به مصر بازگشت . ابن خلکان گوید: من در این وقت بقاهره بودم و چون صیت فضل زهیر شنیده بودم صحبت وی را تمنی میکردم و چون او را دیدم در مکارم اخلاق و کثرت ریاضت و سهولت سجایا وی را بیش از مسموعات خویش یافتم و او نزد ملک صالح مکانتی عظیم داشت و به اسرار خفیه ٔ ملک جز زهیر هیچکس مطلع نبود. با اینهمه جز در خیر و نیکی نزد ملک توسط نکردی و مردمی بسیار از حسن وساطت او منتفع شدند و باز ابن خلکان گوید: همه ٔ اشعار وی لطیف و سهل و ممتنع است و اجازه ٔ روایت دیوان خویش بمن داده است و چنانکه خود او گفت مولد او به پنجم ذیحجه ٔ سال 581 هَ . ق . بمکه و بار دیگر گفت مولد من بوادی نحله نزدیک مکه بوده است وباز گفت نسب وی به مهلب بن ابی صفره بپیوندد و در یک شنبه ٔ چهارم ذی قعده ٔ سال 656 هَ . ق . بوبائی که در قاهره افتاد درگذشت و فردای آنروز در گورستان قرافه ٔ صغری نزدیک قبه ٔ امام شافعی جسد وی بخاک سپردند. رجوع به وفیات الاعیان ابن خلکان چ طهران ج 1 ص 212 شود.