ادرنه

ادرنه . [ اَ دِ ن َ ] (اِخ ) ولایتی از ولایات عثمانیه (ترکیه ٔ جدید) در روم ایلی از بخش ترکیه ٔ اروپا. در شمال آن امینه طاغ و خواجه بلقان و در مشرق آن بحر اسود و در جنوب ولایت آستانه و بحر مرمر یا داردانل و ارخبیل [ آرشی پل = گنگبار ] و در مغرب دسپتوداغ واقع است . مساحت آن 62788 هزارگز و مرکز آن شهر ادرنه است که ولایت بنام آن نامیده شده و آن از اهم ولایات عثمانیه است و عده ای از رودها مانند رود مریج و اردا و طنجه و ارکنه و غیرها در آن جاریست و کوههای پربیشه که همه نوع درخت دارد، در آن فراوانست و دارای آبهای گرم معدنی است و آهن و مرمر و سنگ آسیا از آنجا استخراج کنند و از محصولات ادرنه انیسون و تریاک وزیره و جهره (؟) و بادام و گوز و فندق و شاه بلوط و سیب و آلو و آلبالو و وشنه (گیلاس ) و شفتالو و خربزه و اصناف حبوب و غیرها میباشد و نیز در آن کارخانه های حریربافی و پنبه و پشم ریسی است و بدانجا عبا و سجاده و امثال آن بافند و آلات حربیه مانند توپ و تفنگ سازند و دارای مدارس بسیار است . ولایت مزبور به پنج لواء تقسیم میشد شامل : ادرنه ، فلبة، اسلمیة، تکفورطاغ وگالی پلی و این نیز به 36 قضاء تقسیم میشد. عدد سکنه ٔ آن در حدود 2537059 مسلم و مسیحی است . رجوع به ضمیمه ٔ معجم البلدان و لاروس شود. || نیز شهریست مرکز ولایت و لواء و مرکز قضاء و آن دومین شهر از شهرهای عثمانی در ترکیه ٔ اروپا بود پس از اسلامبول و آن بمسافت 130 میلی قسطنطنیه در شمال غربی نزدیک ملتقی سه نهر یربج و طنجه و اردا واقع و سوری کهن آن رامحصور داشت و در جانب شمالی آن قلعه ای قدیمی و مربعبود و بدانجا ابنیه ٔ فاخره بسیار است از آنجمله قصرشاهی مشهور به اسکی سرای که از آن سلاطین عثمانی بود از سنه ٔ 768 هَ . ق . تا حین فتح قسطنطنیه بسال 807 وسراهای بسیار درین شهر است و بیش از 40 جامع دارد که نه عدد آنها را سلاطین ساخته اند و جمیل ترین آنها جامع سلطان سلیم ثانی و جامع سلطان مراد ثانی است و درآن دو بازار عظیم است که بهترین آن دو سوق علی پاشاست و در آن 52 مهمانسرای بزرگ است و پلی بر نهر طنجه و قنات آبی و عده ای حمام و مسجد جامع و راهها و مدارس و مطابخ دارد که در آن فقراء را طعام دهند و بیمارستانها و مطبعه ٔ ولایت و کارخانه های حریربافی و پشم ریسی و استخراج گلاب دارد و اراضی آن پرحاصل و درختان وگلهاست و جانوران بسیار بدانجا یافت شود و مرکز علوم دینی است زیرا یکی از بلاد پنجگانه است که علوم دینیه در آن رایج است و آن مصر و شام و بروسه و ادرنه وفلبته است و جمعیت آن در حدود 150 هزار تن است . رجوع به ضمیمه ٔ معجم البلدان و قاموس الاعلام ترکی شود.