ادوسیوس
لغت‌نامه دهخدا
ادوسیوس . [ اَ ](اِخ ) مردی پارسی باحزم و در جنگ هنرمند و در نطق ماهر. وی ملازم کوروش بزرگ شاهنشاه هخامنشی بود چون اهالی کاریه به دو دسته تقسیم شده با یکدیگر در جنگ بودند تا از هر دو طرف رسولانی نزد کوروش فرستاده کمک او را درخواست کردند. کوروش در این وقت در سارد مشغول تهیه ٔ ماشین های باره کوب بود تا قلعه هائی را که تسلیم نمیشدند، تسخیر کند. دراین هنگام وی ادوسیوس را با سپاهی به کاریه فرستاد و کیلیکی ها و اهالی قبرس داوطلبانه خواستند جزو این سپاه گردند از این جهت کوروش هیچگاه ولاتی برای این مردمان معین نکرد و به آنها اجازه داد در تحت اراده ٔ رؤسائی از خودشان بوده باج دهند و در موقع احتیاج برای خدمت حاضر شوند. آدوسیوس وارد کاریه شد و فرستادگان هر دو طرف به او تکلیف کردند که داخل شهر شود، با این شرط که طرف مقابل را بیازارد. آدوسیوس بهریک از طرفین گفت : «حق با شماست و من هم با شما هستم » ولی باید طرف دیگر از اتحاد ما آگاه نشود. هر دو طرف گروی دادند و کاریها قسم خوردند که برای خیر کوروش و پارسیها قشون او را بشهر راه دهند. آدوسیوس هم از طرف خود سوگند یاد کرد که نیت بدی ندارد و مقصودش خدمت است بکسانی که او را خواهند پذیرفت . پس از آن شبی رابرای اجرای نقشه ٔ خود معین کرد و بهر دو طرف اطلاع داد. در یک شب طرفین او را با سپاهش به قلاع خود وارد کردند و او در آنجا محکم نشست . روز دیگر نمایندگان هر دو طرف را خواست و آنها چون یکدیگر را دیدند، در غیظ فرورفتند، چه یقین کردند که آدوسیوس هر دو طرف رافریب داده . آدوسیوس خطاب به آنها کرده چنین گفت : «شهری ها، من بشما وعده کردم داخل شهر شما شوم ، بی اینکه نیت بد داشته باشم و خدمت بکسانی کنم که مرا خواهند پذیرفت . اگر میخواستم بیک طرف کمک کنم گمان میکنم که بضرر شما خاتمه می یافت ، و شهر خراب میشد، ولی اگربین شما امنیت و آرامش را برقرار کنم و شما با فراغت خیال مشغول کشت و زرع شوید، آیا در خیر شما نیست ؟ از این شب آشتی کرده با هم متحد باشید، زمینهایتان را شخم بزنید و آنچه از خانواده های خودتان اسیر کرده اید، بیکدیگر رد کنید. هرگاه کسی بخواهد برخلاف این ترتیب رفتار کند، کوروش و ما دشمنان او خواهیم بود».
پس از آن دروازه های قلاع باز شده کوچه ها را مردمی که بملاقات یکدیگر میرفتند، پر کردند و زارعین بشخم زدن پرداختند. بعد مردم بگرفتن اعیاد مشغول شدند و آرامش کامل برقرار شد. دراین احوال فرستاده ای از کوروش دررسید و از آدوسیوس پرسید که قشون امدادی لازم دارد یا نه . او جواب داد: «سپاه خود را هم لازم ندارم » و واقعاً سپاه را از شهربیرون برده فقط ساخلوی در آن گذاشت . کاریها از او خواستند که نرود، چون او نمی پذیرفت ، به کوروش رجوع کرده خواستار شدند که او را والی کاریه کند. (ایران باستان صص 369 - 370 و 371).
پس از آن دروازه های قلاع باز شده کوچه ها را مردمی که بملاقات یکدیگر میرفتند، پر کردند و زارعین بشخم زدن پرداختند. بعد مردم بگرفتن اعیاد مشغول شدند و آرامش کامل برقرار شد. دراین احوال فرستاده ای از کوروش دررسید و از آدوسیوس پرسید که قشون امدادی لازم دارد یا نه . او جواب داد: «سپاه خود را هم لازم ندارم » و واقعاً سپاه را از شهربیرون برده فقط ساخلوی در آن گذاشت . کاریها از او خواستند که نرود، چون او نمی پذیرفت ، به کوروش رجوع کرده خواستار شدند که او را والی کاریه کند. (ایران باستان صص 369 - 370 و 371).
