اسحاق افندی

اسحاق افندی . [ اِ اَ ف َ ] (اِخ ) وی در سال 1291 هَ. ق . کتابی بزبان ترکی موسوم به کشف الاسرار و دفع الاشرار منتشر کرد و آن ردّی است بر عقاید و افکار حروفیه و بکتاشیه . وی در موضوع مزبور بوسعت علم و اطلاع موصوف است و از آن تعالیم و مبادی که برخلاف آن برخاسته بیانی دقیق و صحیح کرده است . وی کتاب خود را بسه فصل تقسیم میکند که فصل اول آن تحقیق در اصل فضل اﷲ حروفی و بیان اصول و قوانین بعض بکتاشی هاست ، فصل دوم آن در بیان کفریات کتاب جاویدان فرشته زاده است . فصل سوم در ذکر کفریاتی است که در دیگر جاویدان ها آمده . وی قلع و قمع این طائفه را که در سال 1241 هَ .ق . در زمان سلطان محمودخان واقع شد ذکر کرده که چگونه درآنجا عارف حکمت بیک شاعر ترک بعنوان مفتش عقاید عمل میکرده و نیز میگوید که باعث وی بر تألیف این کتاب همانا وقاحت بکتاشی ها است که جسارت کرده و عشق نامه تألیف فرشته زاده (عزالدین عبدالمجیدبن فرشته ) را در سال 1288 هَ .ق . طبع و نشر کرده اند. وی معتقد است که کتاب هائی که این اشخاص (یعنی بکتاشی ها و یا حروفی ها) نگاشته اند و به آن نام جاویدان داده شش عدد است که اولی را مضل و ضال نخستین یعنی فضل اﷲ حروفی بهم آورده و پنج دیگر خلفا و جانشینان او نگاشته اند و اضافه میکند که کفر و زندقه ٔ آنها در این کتب خمسه بخوبی واضح است و خوی و عادت آنان بر این است که آن کتب را نهانی در میان خود تعلیم میدهند گرچه فرشته زاده درجاویدان خود موسوم به «عشق نامه » تا حدی کفریّات خودرا کتمان نکرده است . رجوع به از سعدی تا جامی (تاریخ ادبیات براون ج 3 ترجمه ٔ حکمت ص 400 و 401) شود.