اصطهبانات

اصطهبانات . [ اِ طَ ] (اِخ ) قصبه ٔ مرکز بخش اصطهبانات شهرستان فسا. مختصات جغرافیایی آن به قرار زیر است : طول 54 درجه و 4 دقیقه و عرض 29 درجه و 9 دقیقه و ارتفاع آن از سطح دریا 1757 متر است . این قصبه در 72 هزارگزی شمال خاوری فسا و 36 هزارگزی جنوب باختری نیریز واقع و هوای آن معتدل مایل به سردسیری و آب مشروب آن از چشمه است . شغل اهالی تجارت ، زراعت و باغداری است . زبان آنان فارسی و مذهب آنها تشیع است . صنایع متداول آن قالیبافی و ساختن ظروف کاشی است . این قصبه در حدود 400 باب دکان ، یک دبیرستان ، چهار دبستان و یک خیابان تازه ساز شمال - جنوبی دارد. از ادارات دولتی بخشداری ، شهربانی ، ژاندارمری ، دادگاه ، بهداری ، فرهنگ ، دارایی ، ثبت و آمار، کشاورزی ، پست و تلگراف و تلفون و شعبه ٔ بانک ملی در قصبه وجود دارد. با راه اتومبیل رو به شیراز و فسا و نیریز مربوط است . (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 7). قصبه ٔ مزبور دارای چهار محله است بنامهای اهر، شیرمنجان ، کازمان و میری . ودر هر محله مساجد و آب انبارهای متعدد وجود دارد. رسم اهالی این است که بر هر مسجد چندین درخت گردو وقف کرده اند که در شبهای تمام سال هرکس به مسجد برود و نماز بگزارد چند دانه ٔ گردو به وی میدهند و بهمین سبب گویند مردم اصطهبانات بسیار به نماز علاقه مندند. همچنین مسجد جامع وسیع قدیمی و دو مدرسه دارد که اکنون بی رونق میباشد. در قصبه ٔ اصطهبانات درخت تنومندی است که ارتفاع آن چهل گز شاه و دایره ٔ آن 12 گز است . و رجوع به فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 165 و 131 و فارسنامه ٔناصری ج 2 و نزهةالقلوب حمداﷲ مستوفی و شیرازنامه و تاریخ آل مظفر و آثار عجم و تاریخ عصر حافظ ص 99 و تاریخ مغول تألیف اقبال ص 380 و تاریخ ادبیات ادوارد برون ج 3 ص 356 و 365 و سرزمینهای خلافت شرقی ص 131 شود.