ترجمه مقاله

اعداد مشترک

لغت‌نامه دهخدا

اعداد مشترک . [ اَ دِ م ُ ت َ رَ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) عددهای مشترک . عددهایی است که بدون کسر بر عددی تقسیم شوند. بیرونی آرد: مشترک آن باشد که عددی ایشان را بشمرد چون 15، 25، 30 که پنج ایشان را بشمرد. پس همبازی ایشان بدان جزو است که همنام پنج است ؛ ای پنج یک . و هر یکی پنج یک دارد. و پنج یک هر یکی از ایشان بجای عدد تمام کار کند و آن نسبت بجای دارد. نبینی که پنج یک پانزده نزدیک پنج یک 25 همچنان باشد چون 15 نزدیک 25. و آن سه پنج یک است . و همچنان پنج یک 25 نزدیک پنج یک سی ، چون 24 نزدیک 30 باشدای پنج دانگ . و این عدد که ایشان را بشمرد او را وفق خوانند میان ایشان . و چون عددها بر وفق خویش قسمت کنی آنچه ایشان را بیرون آید ایشان را مطوی خوانند ای نوردیده و بنموده ٔ ما آن سه عدد چون مطوی شوند سه و پنج و شش باشند. (از التفهیم بیرونی صص 36 - 37).
ترجمه مقاله