باجوری
لغت‌نامه دهخدا
باجوری . (اِخ ) شیخ ابراهیم بن محمدبن احمد باجوری (بیجوری ) شافعی (1198 - 1277 هَ . ق .) . وی در باجور که از دهات منوفیه (مصر) است متولد شده و نزد پدر خود تربیت یافته و قرآن مجید را ازو آموخت . وی در سال 1212 بجامع ازهر رفت و تا سال 1213 که فرنسیس به ازهر آمد در آنجا ماند. سپس از آنجا خارج شد و به جیزه رفت و مدتی در آنجا بماند و سپس بزمانی که فرنسیس از ازهر خارج شد به ازهر بازگشت و بتحصیل علم پرداخت و محضر دانشمندان بزرگی را چون شیخ محمد امیرکبیر و شیخ عبداﷲ شرقاوی و جز آنان را دریافت و در مدتی کم آثار نجابت و بزرگی در او هویدا شد و بتدریس پرداخته کتب متعددی تألیف کرد. ریاست جامع ازهر در سال 1263 به او واگذار شد، و وی پیوسته قرآن را تلاوت مینمود. و در زمان ریاست خویش با وجود وظائف ریاست همچنان بتدریس مشغول بود و عباس پاشا در مجلس درس او در جامع ازهر حاضرمیشد و برای وی صندلی در خارج مجلس میگذاشتند تا برروی آن بنشیند. باجوری تا زمان پیری بدین شغل اشتغال داشت . سپس بعلل حوادثی که در الازهر ظاهر شد چهار تن به نیابت او زیر نظر شیخ مصطفی عروسی امور جامع ازهر را اداره کردند. کتابهای ذیل از تألیفات اوست :
1- التحفةالخیریة، و آن حاشیه ایست بر الفوائدالشنشوریة (فرائض المذاهب الاربعة)، اول آن : الحمدﷲ الذی یرث الارض و من علیها و هو خیرالوارثین که آنرا بسال 1236 هَ . ق . بپایان برد و آن در سال 1282 در مطبعه ٔ شاهین و در سال 1300 در چاپخانه ٔ محمد مصطفی و در سال 1306 در مطبعةالازهریة و در سال 1308 در چاپخانه ٔ المیمنیه بچاپ رسیده است .
2- تحفةالمرید علی جوهرة التوحید، تألیف برهان الدین اللقانی . و در حاشیه ٔ آن جوهره ٔ مذکور طبع شده ، چ بولاق بسال 1293 و نیز در مطبعه ٔ وادی النیل بسال 1279 و در المیمنیه بسال 1306 و در الازهریة بسال 1310 بچاپ رسیده است .
3- تحقیق المقام علی کفایةالعوام فیما یجب علیهم من علم الکلام ، و آن حاشیه ایست بر کفایةالعوام فضالی . آغاز حاشیه : الحمدﷲ العالم بالکلیات و الجزئیات ... که آنرا به اجازه ٔ شیخ خویش «فضالی » تألیف کرده و بسال 1223 از تدوین آن فراغت یافته است و در حاشیه ٔ آن کفایةالعوام مذکور چاپ شده و بسال 1285 و 1291 و در 1309 در بولاق و در 1298 در مطبعةالازهریة ودر 1298 در مطبعةالوهبیة و در 1303 در مطبعةالخیریةو در 1306 در مطبعه ٔ عبدالرزاق و در 1328 در مطبعةالمیمنیه بچاپ رسیده است .
4- حاشیة الباجوری علی أم البراهین و العقاید تألیف سنوسی (توحید)، در حاشیه ٔ آن تقریر الشیخ احمد الاجهوری که بسال های 1293و 1300 و 1301 و 1302 در بولاق مصر چاپ شده و در حاشیه ٔ آن تقریر شیخ الانبابی بسال های 1279 و 1283 و 1289 و 1298 و 1304 و 1307 و 1310 و 1318 در حجر مصر بچاپ رسیده است .
5- حاشیة (الباجوری ) علی شرح ابن قاسم الغزی علی متن ابی شجاع (در فقه شافعی )، جزء دوم آن بسال های 1273 و 1285 و 1298 دربولاق و در 1303 در مطبعه ٔ شرف و در 1303 و 1326 در مطبعةالمیمنیة بچاپ رسیده است .
6- حاشیة (الباجوری ) علی رسالة فی لااله الااﷲ، تألیف شیخ وی محمد الفضالی چ مطبعه ٔ عبدالرزاق بسال 1301.
7- حاشیة (الباجوری ) علی رسالة الفضالی فی کلمةالتوحید،که در حاشیه ٔ آن رساله ٔ مذکور چاپ شده و بسال 1320 در مطبعة المیمنیه بچاپ رسیده است .
8- حاشیة (الباجوری ) علی شرح السنوسی ، مختصری است در علم منطق ، ضمن مجموعه ای در مصر بسال 1292 و 1321 بچاپ رسیده است .
9- حاشیة علی متن البردة للبوصیری چ بولاق 1302، مصر 1304. در حاشیه ٔ آن شرح الشیخ خالد الازهری علی البردة طبع شده . چ مطبعةالمیمنیة 1308 و مطبعةالازهریة 1308 و مطبعةالشرفیة 1311.
10- حاشیة علی متن السلم المرونق للاخضری (در منطق )، در حاشیه ٔ آن متن السلم چاپ شده در مطبعةالکاستلیة بسال 1282 و بضمیمه ٔ تقریر الشیخ الانبابی در بولاق در سالهای 1286 و 1297 و مطبعةالخیریة 1304 و مطبعةالمیمنیة 1306 و مطبعةالازهریة 1308 بچاپ رسیده است .
11- حاشیة علی متن السمرقندیة فی الاستعارات (بلاغت ) چ مطبعة المیمنیة بسال 1324.
12- حاشیة علی متن الشمائل النبویة للترمذی . رجوع به المواهب اللدنیة علی الشمائل المحمدیة (شماره ٔ 17) شود.
13- حاشیة علی مولد الشیخ احمد الدردیر چ مطبعةالخیریة 1304.
14- رسالة فی علم التوحید چ مطبعة المدارس بسال 1289 و مطبعه ٔ شرف بسال 1307.
15- فتح الخبیر اللطیف بشرح متن الترصیف ، و آن شرحی است بر الترصیف ابن عیسی عمری معروف به مرشدی (صرف )، چ مطبعةالمیمنیة بسال های 1310 و 1332 و در سال 1313 در مصر طبع شده است .
16- فتح رب البریة علی الدرة البهیة نظم الاجرومیة للعمریطی . در حاشیه ٔ آن الدرة البهیةمذکور در مطبعه ٔ محمد مصطفی بسال 1302 و مطبعةالمیمنیة بسال 1309 چاپ شده است .
17- المواهب اللدنیة علی الشمائل المحمدیة، و آن حاشیه ایست بر شمائل الترمذی ، و در حاشیه ٔ آن متن شمایل چاپ شده است . طبع بولاق بسال های 1276 و 1302 و مطبعه ٔ محمد مصطفی 1301 و مطبعةالمیمنیة 1309 و 1330.
1- التحفةالخیریة، و آن حاشیه ایست بر الفوائدالشنشوریة (فرائض المذاهب الاربعة)، اول آن : الحمدﷲ الذی یرث الارض و من علیها و هو خیرالوارثین که آنرا بسال 1236 هَ . ق . بپایان برد و آن در سال 1282 در مطبعه ٔ شاهین و در سال 1300 در چاپخانه ٔ محمد مصطفی و در سال 1306 در مطبعةالازهریة و در سال 1308 در چاپخانه ٔ المیمنیه بچاپ رسیده است .
2- تحفةالمرید علی جوهرة التوحید، تألیف برهان الدین اللقانی . و در حاشیه ٔ آن جوهره ٔ مذکور طبع شده ، چ بولاق بسال 1293 و نیز در مطبعه ٔ وادی النیل بسال 1279 و در المیمنیه بسال 1306 و در الازهریة بسال 1310 بچاپ رسیده است .
3- تحقیق المقام علی کفایةالعوام فیما یجب علیهم من علم الکلام ، و آن حاشیه ایست بر کفایةالعوام فضالی . آغاز حاشیه : الحمدﷲ العالم بالکلیات و الجزئیات ... که آنرا به اجازه ٔ شیخ خویش «فضالی » تألیف کرده و بسال 1223 از تدوین آن فراغت یافته است و در حاشیه ٔ آن کفایةالعوام مذکور چاپ شده و بسال 1285 و 1291 و در 1309 در بولاق و در 1298 در مطبعةالازهریة ودر 1298 در مطبعةالوهبیة و در 1303 در مطبعةالخیریةو در 1306 در مطبعه ٔ عبدالرزاق و در 1328 در مطبعةالمیمنیه بچاپ رسیده است .
4- حاشیة الباجوری علی أم البراهین و العقاید تألیف سنوسی (توحید)، در حاشیه ٔ آن تقریر الشیخ احمد الاجهوری که بسال های 1293و 1300 و 1301 و 1302 در بولاق مصر چاپ شده و در حاشیه ٔ آن تقریر شیخ الانبابی بسال های 1279 و 1283 و 1289 و 1298 و 1304 و 1307 و 1310 و 1318 در حجر مصر بچاپ رسیده است .
5- حاشیة (الباجوری ) علی شرح ابن قاسم الغزی علی متن ابی شجاع (در فقه شافعی )، جزء دوم آن بسال های 1273 و 1285 و 1298 دربولاق و در 1303 در مطبعه ٔ شرف و در 1303 و 1326 در مطبعةالمیمنیة بچاپ رسیده است .
6- حاشیة (الباجوری ) علی رسالة فی لااله الااﷲ، تألیف شیخ وی محمد الفضالی چ مطبعه ٔ عبدالرزاق بسال 1301.
7- حاشیة (الباجوری ) علی رسالة الفضالی فی کلمةالتوحید،که در حاشیه ٔ آن رساله ٔ مذکور چاپ شده و بسال 1320 در مطبعة المیمنیه بچاپ رسیده است .
8- حاشیة (الباجوری ) علی شرح السنوسی ، مختصری است در علم منطق ، ضمن مجموعه ای در مصر بسال 1292 و 1321 بچاپ رسیده است .
9- حاشیة علی متن البردة للبوصیری چ بولاق 1302، مصر 1304. در حاشیه ٔ آن شرح الشیخ خالد الازهری علی البردة طبع شده . چ مطبعةالمیمنیة 1308 و مطبعةالازهریة 1308 و مطبعةالشرفیة 1311.
10- حاشیة علی متن السلم المرونق للاخضری (در منطق )، در حاشیه ٔ آن متن السلم چاپ شده در مطبعةالکاستلیة بسال 1282 و بضمیمه ٔ تقریر الشیخ الانبابی در بولاق در سالهای 1286 و 1297 و مطبعةالخیریة 1304 و مطبعةالمیمنیة 1306 و مطبعةالازهریة 1308 بچاپ رسیده است .
11- حاشیة علی متن السمرقندیة فی الاستعارات (بلاغت ) چ مطبعة المیمنیة بسال 1324.
12- حاشیة علی متن الشمائل النبویة للترمذی . رجوع به المواهب اللدنیة علی الشمائل المحمدیة (شماره ٔ 17) شود.
13- حاشیة علی مولد الشیخ احمد الدردیر چ مطبعةالخیریة 1304.
14- رسالة فی علم التوحید چ مطبعة المدارس بسال 1289 و مطبعه ٔ شرف بسال 1307.
15- فتح الخبیر اللطیف بشرح متن الترصیف ، و آن شرحی است بر الترصیف ابن عیسی عمری معروف به مرشدی (صرف )، چ مطبعةالمیمنیة بسال های 1310 و 1332 و در سال 1313 در مصر طبع شده است .
16- فتح رب البریة علی الدرة البهیة نظم الاجرومیة للعمریطی . در حاشیه ٔ آن الدرة البهیةمذکور در مطبعه ٔ محمد مصطفی بسال 1302 و مطبعةالمیمنیة بسال 1309 چاپ شده است .
17- المواهب اللدنیة علی الشمائل المحمدیة، و آن حاشیه ایست بر شمائل الترمذی ، و در حاشیه ٔ آن متن شمایل چاپ شده است . طبع بولاق بسال های 1276 و 1302 و مطبعه ٔ محمد مصطفی 1301 و مطبعةالمیمنیة 1309 و 1330.
