بعلبک

بعلبک . [ ب ِ ل َ ب َک ک / ب َ ع َ ل َ ب َک ک ] (اِخ ) شهری است بشام . (از منتهی الارب ) (از آنندراج ). مرکب از دو کلمه ٔ بعل و بک است . بعل اسم صنمی است و بک نام مردی است که این شهر را بنیان نهاده و بنام وی خوانده شده و نسبت بدان بعلی یا بکی است . نام شهر مشهوری است بشام و آن مرکب مزجی است جزء اول آن مبنی و جزء دوم آن معرب غیر منصرف است . (از اقرب الموارد). شهری در شام که تا دمشق 90 هزار گز مساحت داردو دارای هشت هزار تن جمعیت است . این همان شهری است که در قدیم هلیوپولیس نامیده میشد و دارای خرابه ها و آثار عتیق میباشد و گفته اند بعلبک مرکب است از دو کلمه ، یکی بعل نام بت و دیگر بک ، نام مردی که بانی این شهر بوده و آنرا به اسم بت خویش نام نهاد و در نسبت به این شهر بعلی و بکی هر دو گویند. (ناظم الاطباء). نام شهری است بشام که قوم الیاس علیه السلام در آنجا بعل نام بت را می پرستیدند. (غیاث ) (آنندراج ). شهری است در لبنان که دارای آثار و خرابه های عظیمی است نام آن بیونانی هلیوپلیس چون مقر پرستش خورشید بود و معبد ژوپیتر و هلیوپلیس را یکی از جبابره در آن بنیاد نهاد. این بنا که دارای آثار هنری بسیار بود قریب دویست و شصت سال یعنی : از روزگار اوگوست تا عهد کار کرلا برپا بود که اکنون از آثار اصلی آن ستونهای ششگانه ٔ معروف بجای مانده است . معبد دیگری نیز برای خدای باخوس در آن بنیان نهاد.
این شهر از مستعمرات دولت روم بود که مسلمانان بسال 14 هَ . ق . آنرا گشودند. سپس در روزگار امویان از رونق آن کاسته شد و امیر تیمور بسال 803 هَ . ق . آنرا غارت کرد. در سال 1922 م . سلطان سلیم اول عثمانی بر آن استیلا یافت . سپس از مستعمرات دولت فرانسه گردید واکنون از شهرهای کشور مستقل لبنان است و جمعیت آن برحسب اعلام المنجد هشت هزار تن است . اراضی این شهر درنهایت آبادانی است و دارای نهرهای بزرگی است که از آنجمله نهر لیطانی است و محصولات عمده ٔ آن انواع حبوب و حریر و میوه است و دارای برخی صنایع ساده نیز هست . (از اعلام المنجد و منجم العمران باختصار). شهری است بشام بسیارنعمت و بر بر کوه نهاده است . (حدود العالم ) : در جامع بعلبک کلمه ای چند بطریق وعظ... (سعدی ). و رجوع به حبیب السیر و لغات تاریخیه و جغرافیه و معجم البلدان و ابن بطوطه و نزهةالقلوب و جوالیقی و قاموس کتاب مقدس شود.