بفخم
لغت‌نامه دهخدا
بفخم . [ ب َ خ َ ] (ص ) بمعنی بسیار باشد. (برهان ). بسیار و فراوان . (ناظم الاطباء) . بسیار. (صحاح الفرس ) (لغت فرس اسدی ) (رشیدی ) (انجمن آرا) (سروری ) (آنندراج ) (اوبهی ). بسیار و خیلی . (فرهنگ نظام ). زیاد. کثیر. رجوع به فخم شود :
بدان ماند بنفشه بر لب جوی
که بر آتش زنی گوگرد بفخم .
منجیک (از صحاح الفرس و لغت فرس اسدی و دیگران ).
گه مناظره با کوه اگر سخن رانی
ز اعتراض تو بفخم شود معید صدا.
کمال اسماعیل (از رشیدی ) (جهانگیری و دیگران ).
|| پارچه ٔ جامه را نیز گویند که بر سر چوب درازی ببندند و هرگاه نثار بپاشند نثارچینان بدان از هوانثار بربایند. (برهان ) (ناظم الاطباء). ابزاری بود که نثارچینان بر چوبها دارند تا نثار بر آن بربایند. (صحاح الفرس ). پارچه ای که بر چوب درازی برای چیدن نثار بندند فخم است نه بفخم چه بای زایده است و ایشان از اصل کلمه پنداشته اند. (رشیدی ) (از فرهنگ نظام ) (انجمن آرا) (از آنندراج ) . پارچه ای است که بر دو سرش چوب بندند و از هوا نثار ربایند. (حاشیه ٔ فرهنگ اسدی خطی نخجوانی ) :
از گهر گرد کردن بفخم
نه شکر چید هیچکس نه درم .
عنصری (از صحاح الفرس ) (از لغت فرس اسدی ص 338).
بدان ماند بنفشه بر لب جوی
که بر آتش زنی گوگرد بفخم .
منجیک (از صحاح الفرس و لغت فرس اسدی و دیگران ).
گه مناظره با کوه اگر سخن رانی
ز اعتراض تو بفخم شود معید صدا.
کمال اسماعیل (از رشیدی ) (جهانگیری و دیگران ).
|| پارچه ٔ جامه را نیز گویند که بر سر چوب درازی ببندند و هرگاه نثار بپاشند نثارچینان بدان از هوانثار بربایند. (برهان ) (ناظم الاطباء). ابزاری بود که نثارچینان بر چوبها دارند تا نثار بر آن بربایند. (صحاح الفرس ). پارچه ای که بر چوب درازی برای چیدن نثار بندند فخم است نه بفخم چه بای زایده است و ایشان از اصل کلمه پنداشته اند. (رشیدی ) (از فرهنگ نظام ) (انجمن آرا) (از آنندراج ) . پارچه ای است که بر دو سرش چوب بندند و از هوا نثار ربایند. (حاشیه ٔ فرهنگ اسدی خطی نخجوانی ) :
از گهر گرد کردن بفخم
نه شکر چید هیچکس نه درم .
عنصری (از صحاح الفرس ) (از لغت فرس اسدی ص 338).
