بیهش
لغت‌نامه دهخدا
بیهش . [ هَُ ] (ص مرکب ) مخفف بیهوش .بیفکر. دیوانه . بیشعور. ناتوان . بی خرد :
دیوانگان بیهشمان خوانند
دیوانگان نه ایم که مستانیم .
یکی کودکی خرد چون بیهشان
ز کار گذشته چه دارد نشان .
بپیچاند آن را که خود پرورد
اگر بیهش است و اگر باخرد.
برآمد یکی نعره زان سرکشان
در آن خیره شد شاه چون بی هشان .
این یکی دیو است بی تمییز و هوش
خیرکی بیند ز بیهش هوشمند.
گرچه تو ز پیغمبری و چون تو
با عقل و سخن بیهشی و شیدا.
مردمان چون کودکان بیهشند
وین دبیرستان علمست از حساب .
سپس بیهشان دهر مرو
گر نخوردی تو همچو ایشان بنگ .
این ده که حصار بیهشان است
اقطاع ده زبان کشانست .
خرقه بگیر و می بده باده بیار و غم ببر
بیخبر است و غافل از لذت عیش بیهشان .
|| بیخود. بیهوش . ازهوش بشده . ازخودرفته . مغمی :
بفرمود تا روزبانان کشان
مر او را کشیدند چون بیهشان .
ز خسرو ندیدند جایی نشان
ز ره بازگشتند چون بیهشان .
بر این گونه بیهش بیفتاد و پست
همه خلق را دل بر اوبربخست .
بیهشی خسته دید افتاده
چون کسی زخم خورده جانداده .
رجوع به بیهوش شود.
- داروی بیهشان ؛ داروی بیهوشان . بیهوشانه :
بیا ساقی از می نشان ده مرا
وز آن داروی بیهشان ده مرا.
رجوع به داروی بیهوشی و بیهوشانه و بیهوش دارو شود.
دیوانگان بیهشمان خوانند
دیوانگان نه ایم که مستانیم .
رودکی .
یکی کودکی خرد چون بیهشان
ز کار گذشته چه دارد نشان .
فردوسی .
بپیچاند آن را که خود پرورد
اگر بیهش است و اگر باخرد.
فردوسی .
برآمد یکی نعره زان سرکشان
در آن خیره شد شاه چون بی هشان .
(گرشاسب نامه ص 228).
این یکی دیو است بی تمییز و هوش
خیرکی بیند ز بیهش هوشمند.
ناصرخسرو.
گرچه تو ز پیغمبری و چون تو
با عقل و سخن بیهشی و شیدا.
ناصرخسرو.
مردمان چون کودکان بیهشند
وین دبیرستان علمست از حساب .
ناصرخسرو.
سپس بیهشان دهر مرو
گر نخوردی تو همچو ایشان بنگ .
ناصرخسرو.
این ده که حصار بیهشان است
اقطاع ده زبان کشانست .
نظامی .
خرقه بگیر و می بده باده بیار و غم ببر
بیخبر است و غافل از لذت عیش بیهشان .
سعدی .
|| بیخود. بیهوش . ازهوش بشده . ازخودرفته . مغمی :
بفرمود تا روزبانان کشان
مر او را کشیدند چون بیهشان .
فردوسی .
ز خسرو ندیدند جایی نشان
ز ره بازگشتند چون بیهشان .
فردوسی .
بر این گونه بیهش بیفتاد و پست
همه خلق را دل بر اوبربخست .
فردوسی .
بیهشی خسته دید افتاده
چون کسی زخم خورده جانداده .
نظامی .
رجوع به بیهوش شود.
- داروی بیهشان ؛ داروی بیهوشان . بیهوشانه :
بیا ساقی از می نشان ده مرا
وز آن داروی بیهشان ده مرا.
نظامی .
رجوع به داروی بیهوشی و بیهوشانه و بیهوش دارو شود.
