تاجیکستان
لغت‌نامه دهخدا
تاجیکستان . [ ک ِ ] (اِخ ) جمهوری شوروی درآسیا، کوچکترین بخش دولت اتحاد جماهیر شوروی سابق . دارای 1175000 سکنه (که آنان را تاجیک نامند). بین ازبکستان و افغانستان واقع است و پایتخت آن استالین آباد است و شهر لنین آباد در شمال غربی آن واقع است . تاجیکستان را میتوان بدو بخش شمالی و جنوبی تقسیم کرد و بخش اعظم آن کوهستانی است و پنبه ٔ آن بسیار معروف است . دارای دره های زیبا و مراتع سبز و خرم میباشد.
خلاصه ٔ گزارش انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی درباره ٔ تاجیکستان . جمهوری تاجیکستان ، اطلاعات عمومی : ج . ش . س تاجیکستان . یکی از پانزده جمهوری جزو اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است . مساحت سرزمین آن 142/6هزار کیلومتر مربع است . جمعیت آن جمهوری 1/8میلیون نفر و بطور متوسط در هر کیلومتر مربع 10/45 نفر زندگی می کنند. جمعیت اصلی آنجا تاجیکها هستند که 59/5 درصدسکنه ٔ آن جمهوری را تشکیل میدهند، شغل عمده ٔ آنان کشاورزی است . گذشته از تاجیکها در آن جمهوری ازبکها زندگی می کنند (23/8 درصد جمعیت ) و همچنین روسها و اوکرائینیها (10/3 درصد جمعیت )، و نیز قرقیزها، ترکمنها، قازاخها و عربها در آنجا سکنی دارند. استان خودمختار کوهستانی بدخشان و استان لنین آباد جزو آن جمهوری است . جمهوری مذکور به 49 بخش منقسم است ، 14 شهر و 29قصبه و شبه شهر دارد. پایتخت آن شهر استالین آباد است .
تاجیکستان - یکی از جمهوریهای کوهستانی اتحاد جماهیر شوروی است ، که بیش از نصف سرزمین آن بیش از سه هزار متر نسبت به سطح دریا ارتفاع دارد، اراضی جلگه ای و هموار آن بیش از هفت درصد نیست . وضع اقلیمی آن کویری و سخت متغیر است . به مناسبت وضع کوهستانی سرزمین جمهوری مزبور اوضاع اقلیمی و زمینی وگیاهی مختلف و متنوع در آنجا مشاهده میگردد. قسمت اعظم اراضی آن جمهوری دارای انواع خاک های خاکستری رنگ است . قسمت اعظم رودهائی که در سرزمین تاجیکستان جریان دارد برای آبیاری مصنوعی اراضی و بعنوان منابع مولد نیروی برق مورد استفاده واقع میشود. مجموع ذخایر نیروی مولد برق تاجیکستان متجاوز از 25میلیون کیلووات است . بزرگترین ترعه های آبیاری (مجاری میاه ) عبارت است از: ترعه ٔ بزرگ فرغانه ، ترعه ٔ شمالی فرغانه ، ترعه ٔ بزرگ حصار، ترعه ٔ وخش . مهمترین منابع مفید فلزات آن جمهوری عبارت است از معادن سرمه ، جیوه ، ولفرام سرب ، روی ، بیسموت ، آرسنیک و غیره . در قسمت مرکزی تاجیکستان منابع ذغال سنگ وجود دارد، معادن نفت هم در شمال و هم در جنوب آن جمهوری است . سنگهای آهکی و خاکهای مخصوص که مواد خام صناعت سیمان سازی است در آنجا به حدوفور است ، همچنین مصالح ساختمانی زیاد است ، در دامنه ٔ پامیر و تاجیکستان مرکزی چشمه های معدنی گوگردی زیاد دیده میشود. نباتات در سرزمین آن جمهوری بسیار متنوع و تابع اوضاع اقلیمی آنجا است ، از بیابانی و دشتی گرفته تا گیاهان بلند و انبوه چمنزاری و مرتعی . درسالهای حکومت شوروی در آن جمهوری اقدامات بسیار وسیع و دامنه داری برای حفظ و ازدیاد اشجار بعمل آمده است . عالم حیوانات تاجیکستان هم متنوع است . در آنجا می توان حیوانات زیر را مشاهده نمود: بزنقره ، گراز، آهو، انواع بیشمار جوندگان ، مارهای زهردار، پلنگ و غیره .
کشاورزی و صنایع: پنبه کاری در کشاورزی آن جمهوری مقام مهمی دارد. همچنین نیز بعمل آوردن غلات دامپروری ، پرورش نوغان و تهیه ٔ ابریشم باغداری ، پرورش تاک . در صنایع مترقی ترین رشته ها عبارت است از رشته هائی که مواد خام کشاورزی را تبدیل می کند و همچنین استخراج معادن . صناعت طراز اول آن عبارت است از نساجی . صناعت پنبه پاک کنی آن جمهوری هم از حیث حجم محصولات در اتحاد جماهیر شوروی دارای مقام دوم میباشد. در شهر استالین آباد، پایتخت تاجیکستان ، کارخانه ٔ مکانیزه ٔچرمسازی ، کارخانه های مختلط و کامل و فابریکهای کنسروسازی ، در شهرهای دیگر هم کارخانه های بزرگ و کارخانه های مختلط و کامل آبجوسازی ، دخانیات ، نانوائی و غیره وجود دارد. جمهوری مذکور دارای 453 کالخوز (من جمله 174 کالخوز پنبه کاری است . 31 ساوخوز زراعتی ، 90 ساوخوز دامپروری ، 7 ساوخوز باغداری و تاکداری ، 71 مرکز ماشینها و تراکتورهای کشاورزی و مرکز ماشینهای دامپروری نیز دارد که از آنها 49 مرکز ماشینها و تراکتورهااراضی مزروعی پنبه را بعمل می آورند). باغداری و پرورش تاک در کشاورزی تاجیکستان مقام مهمی دارد. باغها و تاکستان های آن جمهوری در مساحت 20379 هکتار گسترده است ، در آنجا زردآلو، هلو، آلو، گلابی ، سیب ، انواع انگور خوراکی و شرابسازی پرورش مییابد. در بعضی از نواحی آن جمهوری انواع گیاهان گرانبهای سوب تروپیک و دارای اتر و روغن میروید از قبیل : انار، بادام ، انجیر،به ، خرمالو و غیره . دامپروری هم در کشاورزی تاجیکستان دارای مقام مهمی است . دامپروری اصولاً در نواحی کوهستانی زیاد متداول است ، زیرا در آن نقاط زراعت همیشه و در همه جا میسر نیست . برای اصلاح نژاد و خواص بهره دهی دامها محل ایلخی مخصوص اسبان 3 اصطبل دولتی اسبهای نژادی (سلیمی ) اصیل ، ساوخوز دامهای درشت شاخدار،ساوخوز نژادی پرورش گوسفندان و غیره بوجود آمده است . طول مجموع خطوط شبکه ٔ راه آهن عریض در سرزمین تاجیکستان 256 کیلومتر، راه باریک هم 385 کیلومتر است . درمواصلات داخلی آن جمهوری حمل و نقل بوسیله ٔ اتومبیل نقش قاطعی دارد. از تاجیکستان مواد ذیل صادر میشود: الیاف پنبه (پنبه ٔ پاک کرده )، بافته های ابریشمی و نخی ، کنسروهای میوه ، میوه های خشک (خشکبار)، انواع شرابها، روغن های اتری و اقسام متعدد محصولات صناعت استخراج معادن - انتهی .
خلاصه ٔ گزارش انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی درباره ٔ تاجیکستان . جمهوری تاجیکستان ، اطلاعات عمومی : ج . ش . س تاجیکستان . یکی از پانزده جمهوری جزو اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است . مساحت سرزمین آن 142/6هزار کیلومتر مربع است . جمعیت آن جمهوری 1/8میلیون نفر و بطور متوسط در هر کیلومتر مربع 10/45 نفر زندگی می کنند. جمعیت اصلی آنجا تاجیکها هستند که 59/5 درصدسکنه ٔ آن جمهوری را تشکیل میدهند، شغل عمده ٔ آنان کشاورزی است . گذشته از تاجیکها در آن جمهوری ازبکها زندگی می کنند (23/8 درصد جمعیت ) و همچنین روسها و اوکرائینیها (10/3 درصد جمعیت )، و نیز قرقیزها، ترکمنها، قازاخها و عربها در آنجا سکنی دارند. استان خودمختار کوهستانی بدخشان و استان لنین آباد جزو آن جمهوری است . جمهوری مذکور به 49 بخش منقسم است ، 14 شهر و 29قصبه و شبه شهر دارد. پایتخت آن شهر استالین آباد است .
تاجیکستان - یکی از جمهوریهای کوهستانی اتحاد جماهیر شوروی است ، که بیش از نصف سرزمین آن بیش از سه هزار متر نسبت به سطح دریا ارتفاع دارد، اراضی جلگه ای و هموار آن بیش از هفت درصد نیست . وضع اقلیمی آن کویری و سخت متغیر است . به مناسبت وضع کوهستانی سرزمین جمهوری مزبور اوضاع اقلیمی و زمینی وگیاهی مختلف و متنوع در آنجا مشاهده میگردد. قسمت اعظم اراضی آن جمهوری دارای انواع خاک های خاکستری رنگ است . قسمت اعظم رودهائی که در سرزمین تاجیکستان جریان دارد برای آبیاری مصنوعی اراضی و بعنوان منابع مولد نیروی برق مورد استفاده واقع میشود. مجموع ذخایر نیروی مولد برق تاجیکستان متجاوز از 25میلیون کیلووات است . بزرگترین ترعه های آبیاری (مجاری میاه ) عبارت است از: ترعه ٔ بزرگ فرغانه ، ترعه ٔ شمالی فرغانه ، ترعه ٔ بزرگ حصار، ترعه ٔ وخش . مهمترین منابع مفید فلزات آن جمهوری عبارت است از معادن سرمه ، جیوه ، ولفرام سرب ، روی ، بیسموت ، آرسنیک و غیره . در قسمت مرکزی تاجیکستان منابع ذغال سنگ وجود دارد، معادن نفت هم در شمال و هم در جنوب آن جمهوری است . سنگهای آهکی و خاکهای مخصوص که مواد خام صناعت سیمان سازی است در آنجا به حدوفور است ، همچنین مصالح ساختمانی زیاد است ، در دامنه ٔ پامیر و تاجیکستان مرکزی چشمه های معدنی گوگردی زیاد دیده میشود. نباتات در سرزمین آن جمهوری بسیار متنوع و تابع اوضاع اقلیمی آنجا است ، از بیابانی و دشتی گرفته تا گیاهان بلند و انبوه چمنزاری و مرتعی . درسالهای حکومت شوروی در آن جمهوری اقدامات بسیار وسیع و دامنه داری برای حفظ و ازدیاد اشجار بعمل آمده است . عالم حیوانات تاجیکستان هم متنوع است . در آنجا می توان حیوانات زیر را مشاهده نمود: بزنقره ، گراز، آهو، انواع بیشمار جوندگان ، مارهای زهردار، پلنگ و غیره .
کشاورزی و صنایع: پنبه کاری در کشاورزی آن جمهوری مقام مهمی دارد. همچنین نیز بعمل آوردن غلات دامپروری ، پرورش نوغان و تهیه ٔ ابریشم باغداری ، پرورش تاک . در صنایع مترقی ترین رشته ها عبارت است از رشته هائی که مواد خام کشاورزی را تبدیل می کند و همچنین استخراج معادن . صناعت طراز اول آن عبارت است از نساجی . صناعت پنبه پاک کنی آن جمهوری هم از حیث حجم محصولات در اتحاد جماهیر شوروی دارای مقام دوم میباشد. در شهر استالین آباد، پایتخت تاجیکستان ، کارخانه ٔ مکانیزه ٔچرمسازی ، کارخانه های مختلط و کامل و فابریکهای کنسروسازی ، در شهرهای دیگر هم کارخانه های بزرگ و کارخانه های مختلط و کامل آبجوسازی ، دخانیات ، نانوائی و غیره وجود دارد. جمهوری مذکور دارای 453 کالخوز (من جمله 174 کالخوز پنبه کاری است . 31 ساوخوز زراعتی ، 90 ساوخوز دامپروری ، 7 ساوخوز باغداری و تاکداری ، 71 مرکز ماشینها و تراکتورهای کشاورزی و مرکز ماشینهای دامپروری نیز دارد که از آنها 49 مرکز ماشینها و تراکتورهااراضی مزروعی پنبه را بعمل می آورند). باغداری و پرورش تاک در کشاورزی تاجیکستان مقام مهمی دارد. باغها و تاکستان های آن جمهوری در مساحت 20379 هکتار گسترده است ، در آنجا زردآلو، هلو، آلو، گلابی ، سیب ، انواع انگور خوراکی و شرابسازی پرورش مییابد. در بعضی از نواحی آن جمهوری انواع گیاهان گرانبهای سوب تروپیک و دارای اتر و روغن میروید از قبیل : انار، بادام ، انجیر،به ، خرمالو و غیره . دامپروری هم در کشاورزی تاجیکستان دارای مقام مهمی است . دامپروری اصولاً در نواحی کوهستانی زیاد متداول است ، زیرا در آن نقاط زراعت همیشه و در همه جا میسر نیست . برای اصلاح نژاد و خواص بهره دهی دامها محل ایلخی مخصوص اسبان 3 اصطبل دولتی اسبهای نژادی (سلیمی ) اصیل ، ساوخوز دامهای درشت شاخدار،ساوخوز نژادی پرورش گوسفندان و غیره بوجود آمده است . طول مجموع خطوط شبکه ٔ راه آهن عریض در سرزمین تاجیکستان 256 کیلومتر، راه باریک هم 385 کیلومتر است . درمواصلات داخلی آن جمهوری حمل و نقل بوسیله ٔ اتومبیل نقش قاطعی دارد. از تاجیکستان مواد ذیل صادر میشود: الیاف پنبه (پنبه ٔ پاک کرده )، بافته های ابریشمی و نخی ، کنسروهای میوه ، میوه های خشک (خشکبار)، انواع شرابها، روغن های اتری و اقسام متعدد محصولات صناعت استخراج معادن - انتهی .
