ترجمه مقاله

تاریخ اوستایی

لغت‌نامه دهخدا

تاریخ اوستایی . [ خ ِ اَ وِ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) پیرنیا در تاریخ ایران باستان آرد: اطلاعات ما راجع به این موضوع همین است که در زمان داریوش اول حساب اوستایی معمول نبود زیرا اسامی نه ماهی که در کتیبه ٔ بزرگ بیستون ذکر شده غیر از اسامیی است که در دوره ٔ اشکانیان و ساسانیان متداول بود. اسامی مذکور در کتیبه از این قرار است :
برای سه ماه پائیز: باغ یادیش ، اَدوک نیش آثریادی . برای سه ماه زمستان : انامک ، مرغ زن ، وی یخن . برای سه ماه بهار: گرم پد، ثورواهر، ثای گرچیش ... بعضی تصور میکنند که بعدها داریوش اول تاریخ اوستایی را قبول و آنرا رسمی کرد ولی سندی نداریم زیرا شاهان هخامنشی غیر از داریوش تاریخ را ذکر نکرده اند و تاریخ او بماهها محدود است . مسکوکات هم چنانکه میدانیم بی تاریخ است . چیزی که جالب توجه میباشد این است که اسم یکی از زنان داریوش سوم را آبان دخت مینامند و آبان هشتمین ماه تقویم اوستایی است . بعضی از اسم انامک که به معنی بی نام است تصور می کردند که این اسم در سالهای کبیسه برای ماه سیزدهم استعمال میشده ولی این نظر صحیح نیست زیرا داریوش در دو سال متواتر این اسم را ذکر کرده و واضح است در دو سال پی درپی ممکن نبود سال کبیسه باشد. انامک بمعنی ماه خدایان بی نام است ... راجع به این موضوع که در دوره ٔ هخامنشی مبدأی برای تاریخ بوده یا نه و اگر بوده از چه واقعه آنرا حساب میکردند اطلاعی نیست ولی چون در بابل ابتدای سلطنت هر شاهی را مبداء میدانستند، و نظر به اینکه پارسیهاو مادیها چیزهای زیاد از بابلی ها و آسوریها اقتباس کردند گمان قوی میرود که در دوره ٔ هخامنشی هم همین ترتیب رعایت میشده ولی این نکته را نیز باید در نظر داشت که روی سکه ها تاریخ نگذاشته اند. (ایران باستان ج 2 صص 1498 - 1499). رجوع به تاریخ اوستایی جدید و تاریخ اوستایی قدیم شود.
ترجمه مقاله