تتراکلرور دوکربن
لغت‌نامه دهخدا
تتراکلرور دوکربن . [ ت ِ ل ُ دُ ک َ ب ُ ] (اِ) خواص فیزیکی و شیمیایی : مایعی است بی رنگ ، خنثی ،قابل اشتعال با طعمی لب گز و شیرین و سنگین تر از آب (وزن مخصوص آن 1/62 میباشد). با بوئی نزدیک ببوی اتریا بوی کلروفرم تقریباً در آب غیرمحلول میباشد. مواد چربی و ید و کافور و اسانس ها و موم ها و لسیتین ها و اغلب اجسام آلی را حل میکند این جسم برای خاموش کردن حریق ها بکار میرود و درنتیجه ٔ احتراق آن گازهای سمی و محرک تولید میشود.
خواص فیزیولوژیکی :
تتراکلروردوکربن مانند کلروفرم یک عنصر بیهوشی میباشد ولی بعلت خطرناک بودنش مورد استعمالی ندارد زیرا موجب ضعف و بی حالی زیاد و اختلالات دستگاه گوارش میگردد. اگر مقدار زیاد آن را در داخل بدن تجویز کنند موجب آثار و علائمی میگردد که نظیر علائم و تأثیرات کلروفرم میباشد یعنی موجب ضعف اعمال سلسله ٔ اعصاب مرکزی شده و پس از مدتی باعث مسمومیت مزمن و بروز یرقان میگردد. جذب تتراکلرور دوکربن بیشتر در مجاورت مخاط روده های کوچک صورت میگیرد و وجود الکل و اجسام چربی در روده ها جذب آن را آسان میکند، از این جهت در موقع تجویز آن باید ازمصرف الکل و اجسام چربی دار خودداری کرد. جذب املاح کالسیم از خاصیت سمی تتراکلرور دوکربن می کاهد. باید دانست که دفع تتراکلرور دوکربن بیشتر از راه ریه صورت میگیرد.
تتراکلرور دوکربن دارای خاصیت ضد عفونی و خاصیت انگل کش (انگل های خارجی ) میباشد و آن را برای ضدعفونی کردن زخمها توصیه میکنند. بعلاوه شپش و رشک را نیز از بین میبرد. در بیماریها و اختلالات پوستی نیز از آن استفاده میکنند... تتراکلرور دوکربن از جمله ٔ داروهای ضدکرم مؤثر میباشد و مخصوصاً در کرمهای گرد از قبیل « آنکی لوستوم » وآسکاریس و استرونگل تأثیر کرده و برای کشتن لاروهای «استر» است و برای دفع زالوی کبدی گوسفند و بز و گاو و بالاخره برای دفع «هامن شوس » اسب آن را بکار میبرند.
اشکال دارویی : تتراکلرور دوکربن را مخلوط با آب آشامیدنی یا شیر یا قدری روغن (یک در پنج ) یا بطور خالص بشکل کاپسول ژلاتینی و غیره میدهند. بهتر است حیوانات را در حالت ناشتا گذارده و سپس دارو را تجویز کنند معمولاً مسهل را توأم با دارو و یا بعد از آن میدهند. نوع مسهل باید نمکی باشد. در انسان سولفات دومانیزی را تجویز میکنند در مورد «انکی لوستوم دندنالیس » بهتر است روغن کنوپود را به نسبت یک پنجم و تتراکلرور دوکربن را به نسبت چهار پنجم مخلوط کنند. مقداری برای کپلک :گاو مسن 10 سانتیمتر مکعب یا 16 گرم .
گوساله ٔ بیش از یکسال 10 سانتیمتر مکعب یا 16 گرم .
گوساله ٔ یکساله و کمتر از یکسال 5 سانتیمتر مکعب یا 8 گرم .
گوسفند و بز 1 سانتیمتر مکعب یا 1/6 گرم .
مقدار دفع برای کرمها:
اسب 50 - 60 سانتی متر مکعب یعنی 80 - 100 گرم برای هر کیلوگرم وزن .
کره اسب 20 - 30 سانتی متر مکعب یا 30 - 50 گرم .
گوسفند 1 - 5 سانتی متر مکعب .
در انسان 4% - 8% سانتی متر مکعب برای هر کیلوگرم وزن بدن یعنی مجموعاً 2/5 - 5 سانتی مترمکعب برای انسان بزرگ .
تتراکلرور دوکربن از جمله ٔ سموم کبد میباشد و هر قدر جراحات و بثورات کبدی شدیدتر باشد خاصیت سمی آن نیز بیشتر ظاهر میگردد. در انسان و حیوانات مقادیر زیاد آن موجب تشنج و تقلیل قند خون میگردد. در حیوانات بایدابتدا با تجویز مقادیر کم حساسیت دامها را مورد دقت قرار داد و حتماً اجسام خالص را تجویز نمود.
موارد منع شده :
بجزدر حیوانات مبتلا به کپلک باید از تجویز تتراکلرور دوکربن در حیوانات مبتلا به بثورات و جراحات کبدی و کلیوی و در بیماری سگ جوان و اختلالات معدی و معوی در حیوانات بسیار جوان یا خیلی پیر و گاوهای شیرده خودداری نمود. اخیراً در آمریکا و اروپا و در اغلب ممالک دنیا و ایران اجسامی را که دارای خواص تتراکلرور دوکربن میباشد و عاری از معایب آن است برای دفع کرمهای گرد و زالوی کبدی بکار برده اند از این جمله تتراکلروراتیلن است . (از درمانشناسی احمد عطائی صص 416 - 418).رجوع به تتراکلرور اتیلن شود.
خواص فیزیولوژیکی :
تتراکلروردوکربن مانند کلروفرم یک عنصر بیهوشی میباشد ولی بعلت خطرناک بودنش مورد استعمالی ندارد زیرا موجب ضعف و بی حالی زیاد و اختلالات دستگاه گوارش میگردد. اگر مقدار زیاد آن را در داخل بدن تجویز کنند موجب آثار و علائمی میگردد که نظیر علائم و تأثیرات کلروفرم میباشد یعنی موجب ضعف اعمال سلسله ٔ اعصاب مرکزی شده و پس از مدتی باعث مسمومیت مزمن و بروز یرقان میگردد. جذب تتراکلرور دوکربن بیشتر در مجاورت مخاط روده های کوچک صورت میگیرد و وجود الکل و اجسام چربی در روده ها جذب آن را آسان میکند، از این جهت در موقع تجویز آن باید ازمصرف الکل و اجسام چربی دار خودداری کرد. جذب املاح کالسیم از خاصیت سمی تتراکلرور دوکربن می کاهد. باید دانست که دفع تتراکلرور دوکربن بیشتر از راه ریه صورت میگیرد.
تتراکلرور دوکربن دارای خاصیت ضد عفونی و خاصیت انگل کش (انگل های خارجی ) میباشد و آن را برای ضدعفونی کردن زخمها توصیه میکنند. بعلاوه شپش و رشک را نیز از بین میبرد. در بیماریها و اختلالات پوستی نیز از آن استفاده میکنند... تتراکلرور دوکربن از جمله ٔ داروهای ضدکرم مؤثر میباشد و مخصوصاً در کرمهای گرد از قبیل « آنکی لوستوم » وآسکاریس و استرونگل تأثیر کرده و برای کشتن لاروهای «استر» است و برای دفع زالوی کبدی گوسفند و بز و گاو و بالاخره برای دفع «هامن شوس » اسب آن را بکار میبرند.
اشکال دارویی : تتراکلرور دوکربن را مخلوط با آب آشامیدنی یا شیر یا قدری روغن (یک در پنج ) یا بطور خالص بشکل کاپسول ژلاتینی و غیره میدهند. بهتر است حیوانات را در حالت ناشتا گذارده و سپس دارو را تجویز کنند معمولاً مسهل را توأم با دارو و یا بعد از آن میدهند. نوع مسهل باید نمکی باشد. در انسان سولفات دومانیزی را تجویز میکنند در مورد «انکی لوستوم دندنالیس » بهتر است روغن کنوپود را به نسبت یک پنجم و تتراکلرور دوکربن را به نسبت چهار پنجم مخلوط کنند. مقداری برای کپلک :گاو مسن 10 سانتیمتر مکعب یا 16 گرم .
گوساله ٔ بیش از یکسال 10 سانتیمتر مکعب یا 16 گرم .
گوساله ٔ یکساله و کمتر از یکسال 5 سانتیمتر مکعب یا 8 گرم .
گوسفند و بز 1 سانتیمتر مکعب یا 1/6 گرم .
مقدار دفع برای کرمها:
اسب 50 - 60 سانتی متر مکعب یعنی 80 - 100 گرم برای هر کیلوگرم وزن .
کره اسب 20 - 30 سانتی متر مکعب یا 30 - 50 گرم .
گوسفند 1 - 5 سانتی متر مکعب .
در انسان 4% - 8% سانتی متر مکعب برای هر کیلوگرم وزن بدن یعنی مجموعاً 2/5 - 5 سانتی مترمکعب برای انسان بزرگ .
تتراکلرور دوکربن از جمله ٔ سموم کبد میباشد و هر قدر جراحات و بثورات کبدی شدیدتر باشد خاصیت سمی آن نیز بیشتر ظاهر میگردد. در انسان و حیوانات مقادیر زیاد آن موجب تشنج و تقلیل قند خون میگردد. در حیوانات بایدابتدا با تجویز مقادیر کم حساسیت دامها را مورد دقت قرار داد و حتماً اجسام خالص را تجویز نمود.
موارد منع شده :
بجزدر حیوانات مبتلا به کپلک باید از تجویز تتراکلرور دوکربن در حیوانات مبتلا به بثورات و جراحات کبدی و کلیوی و در بیماری سگ جوان و اختلالات معدی و معوی در حیوانات بسیار جوان یا خیلی پیر و گاوهای شیرده خودداری نمود. اخیراً در آمریکا و اروپا و در اغلب ممالک دنیا و ایران اجسامی را که دارای خواص تتراکلرور دوکربن میباشد و عاری از معایب آن است برای دفع کرمهای گرد و زالوی کبدی بکار برده اند از این جمله تتراکلروراتیلن است . (از درمانشناسی احمد عطائی صص 416 - 418).رجوع به تتراکلرور اتیلن شود.
