تریبونوس

تریبونوس . [ت ْ ] (اِ) فلسفی در اعلام تمدن قدیم آرد: نامی بود که رومیان قدیم بر جمعی از صاحبمنصبان لشکری یا کشوری اطلاق میکردند. صاحبمنصبان لشکری را «تریبونوس سپاهی » می خواندند و صاحبمنصبان کشوری را نیز بنا بر وظایف مختلف آنان عناوینی مانند «تریبونوس ملی »، «تریبونوس طرب » بود. تریبونوس سپاهی به رؤسای لژیون های روم اطلاق می شد. و هر لژیونی را نخست سه تریبونوس بود ولی در سال 345 ق . م . پیش از میلاد برای هر لژیونی شش تریبونوس تعیین کردند. تریبونوس کنسولی فقط از سال 444 ق . م . تا 366 ق . م . وجود داشت و این مقام بواسطه ٔتمایل طبقه ٔ عوام به احراز مقام کنسولی پدید آمد.
تریبونوس های مزبور شش نفر بودندو اختیارات آنان با کنسولان روم برابر بود. لیکن چون افراد طبقه ٔ «پِلبِس » بمقام کنسولی نایل آمدند تریبوناتوس کنسولی برافتاد. تریبوناتوس خزانه ، به صاحبمنصبانی گفته میشد که مأمور مالیه ٔ عمومی بودند و تاریخ ایجاد این مقام معلوم نیست .
سپاهی را در موقع انجام وظیفه لباس مخصوصی بود و همگی مطیع فرمان سپهسالار بودند. در دوره ٔ سلطنت روم معمولا تریبونوس های سپاه را سلاطین انتخاب می کردند لیکن در زمان جمهوری انتخاب آنان ازجانب کنسولان انجام می یافت . احراز مقام تریبونوس سپاه بر کسانی میسر بود که پنجسال در سپاه خدمت کرده یادر ده جنگ شرکت نموده باشند. تریبونوس طرب ، بر کسانی اطلاق می شد که مأمور مراقبت و ترتیب بازیها و اعیاد ملی و عمومی بودند و این مقام اهمیت بسیار داشت . در باب تریبونوس ملی یا تریبونوس پلبس و طرز انتخاب آنان که بوسیله ٔ مردم و با تشریف خاصی انجام می شد: رجوع به کتاب تمدن قدیم فستل دوکلانژ ترجمه ٔ نصراﷲ فلسفی ص 308 - 312 شود.