تشرین
لغتنامه دهخدا
تشرین . [ ت َ ](اِخ ) نام ماه رومی از ماههای پاییز. (از تاج العروس ).نام دو ماه است از ماههای رومی . (منتهی الارب ). دو ماه خریفی اند که ترکان یکی را تشرین الاول و دیگری را تشرین الاخر گویند. (شرفنامه ٔ منیری ). نام دو ماه در زبان رومی یکی را تشرین اولی گویند و آن را به هندی تقریباً کاتک گویند و دیگر را تشرین آخری ̍ نامند و آن را به هندی تقریباً آگهن خوانند. (غیاث اللغات ) (آنندراج ). نام دو شهر است بین ایلول و کانون اول و آن دهمین ماه است و شماره ٔ روزهایش 31 است و تشرین دوم وآن ماه یازدهم است و عدّه ٔ ایامش 30 روز است . ج ، تشارین . (از المنجد). تشرین اول ، ماه اول از سال رومی و تشرین دوم ماه دوم آن . (ناظم الاطباء) :
تا چون مه آبان نباشد مه آذار
تا چون مه آذار نباشد مه تشرین .
بسیار شمرد بر تو گردون
آذار و دی و تموز و تشرین .
- تشرین آخر ؛ عقرب . (بحرالجواهر). ماه سوم پاییز. (السامی فی الاسامی ). یا تشرین ثانی ، اول آن مطابق است تقریباً با غره ٔ نوامبر قیصری و آدوکنیش ایرانی باستانی و بیست وهشتم آبانماه جلالی . (یادداشت مرحوم دهخدا).
- تشرینان ؛ مثنای تشرین . تشرین الاول و تشرین الثانی هی قبل الکانونین . (ازتاج العروس ).
- تشرین اول ؛ میزان . (بحرالجواهر). ماه دوم پاییز. (السامی فی الاسامی ). غره ٔ آن مطابق است با نوزده درجه و چهل وهشت دقیقه ٔ میزان و بیست وهفتم مهرماه جلالی و سیزدهم اکتبر و باغیادیش ایرانی باستانی . و در توقیعات تقاویم این روز را روز جستن باد جنوب نویسند. (یادداشت مرحوم دهخدا). تشرین اول برابر است با ماه اکتوبر. (فرهنگ فارسی معین ).
تا چون مه آبان نباشد مه آذار
تا چون مه آذار نباشد مه تشرین .
فرخی .
بسیار شمرد بر تو گردون
آذار و دی و تموز و تشرین .
ناصرخسرو.
- تشرین آخر ؛ عقرب . (بحرالجواهر). ماه سوم پاییز. (السامی فی الاسامی ). یا تشرین ثانی ، اول آن مطابق است تقریباً با غره ٔ نوامبر قیصری و آدوکنیش ایرانی باستانی و بیست وهشتم آبانماه جلالی . (یادداشت مرحوم دهخدا).
- تشرینان ؛ مثنای تشرین . تشرین الاول و تشرین الثانی هی قبل الکانونین . (ازتاج العروس ).
- تشرین اول ؛ میزان . (بحرالجواهر). ماه دوم پاییز. (السامی فی الاسامی ). غره ٔ آن مطابق است با نوزده درجه و چهل وهشت دقیقه ٔ میزان و بیست وهفتم مهرماه جلالی و سیزدهم اکتبر و باغیادیش ایرانی باستانی . و در توقیعات تقاویم این روز را روز جستن باد جنوب نویسند. (یادداشت مرحوم دهخدا). تشرین اول برابر است با ماه اکتوبر. (فرهنگ فارسی معین ).