جعبه
لغت‌نامه دهخدا
جعبه . [ ج َ ب َ / ب ِ ] (از ع ، اِ) تیردان . ترکش . (منتهی الارب )(ناظم الاطباء). کنانه . شغا. کیش . وفضه :
گر نیست به جعبه ش در چون تیر جوابی
کس دست نگیرند ز تیر و ز نبالش .
از جوشن خصم جعبه گردد
تیر تو چو خارهای ماهی .
بفکنده سپر که می نیابد
در جعبه ٔ فکر تیر دیگر.
تیر اگر بر نشانه ای راندی
جعبه را بر نشانه بنشاندی .
همه ساز لشکر به ترتیب جنگ
برآراست از جعبه ٔ نیم لنگ .
مگر تیرش از جعبه ٔ آرش است
که از نوک او خاره با خارش است .
تیر جعبه ٔ حجت ، جمله بینداخت .
گفتن که نه از وداد باشد
پیمودن باد باد باشد
تیری که نه بر هدف گراید
آن به که ز جعبه برنیاید.
|| سبد کوچکی که گل یا میوه در آن گذارند. || سرپوش . (آنندراج ) :
باشد از غنچه ٔ گل جعبه و از گل طبقش
که صبا توشه به فردوس برد بوی ترا.
|| صندوقچه و تبنگوو هر چیزی که مانند صندوق کوچک باشد و در آن کاغذ ودفتر و اشیاء نفیس را نهند و در آن را ببندند. (ناظم الاطباء). مجری . محوره . صندوقچه . قوطی . حقه . درج . محفظه ای برای نگاه داشتن چیزها: جعبه ٔ بزک . جعبه ٔ جواهر. جعبه ٔ گز. || نام سازی است :
جعبه ٔ کودک خوش دلکش
راه اشکر همی سراید خوش .
چون فروراند زخمه بر جعبه
هر که بشنید گرددش سغبه .
|| لوله . || لوله ٔ توپ . || کانال . (دزی ). || بزرگترین ظرفهائی که در آن آشامیدنی ریزند. (اقرب الموارد).
- جعبه ٔ آواز ؛ در تداول عامه گرامافون را میگویند. جعبه ٔ صوت .
- جعبه ٔ ابزار ؛ صندوقچه ای که رانندگان اتومبیل ابزارهای اتومبیل چون آچارو پیچ و جز آن را در آن می گذارند. هر جعبه ای که ابزار و آلت در آن نهند.
- جعبه ٔ ابزار میکرسکپ ؛ شامل سوزن ، اسکالپل ، قیچی ، پنس و گاهی دارای تیغ دسته دار میباشد. (گیاه شناسی ثابتی ص 12).
- جعبه ٔ بزک ؛ جعبه ٔ لوازم آرایش .جعبه ای که اسباب و لوازم آرایش را در آن گذارند.
- جعبه ٔجواهر ؛ جعبه ای که جواهر و زینت آلات را در آن گذارند.
- جعبه ٔ سنگ ؛ جعبه ٔ وزنه . رجوع بهمین ماده شود.
- جعبه ٔ صوت ؛ جعبه ٔ آواز. رجوع بهمین ماده شود.
- جعبه ٔ وزنه ؛ جعبه ای که وزنه ها یا سنگهای ترازو را در آن میگذارند. جعبه ٔ سنگ . رجوع به کارآموزی داروسازی ص 9 شود.
گر نیست به جعبه ش در چون تیر جوابی
کس دست نگیرند ز تیر و ز نبالش .
ناصرخسرو.
از جوشن خصم جعبه گردد
تیر تو چو خارهای ماهی .
سیدحسن غزنوی .
بفکنده سپر که می نیابد
در جعبه ٔ فکر تیر دیگر.
اثیر الدین اخسیکتی .
تیر اگر بر نشانه ای راندی
جعبه را بر نشانه بنشاندی .
نظامی .
همه ساز لشکر به ترتیب جنگ
برآراست از جعبه ٔ نیم لنگ .
نظامی .
مگر تیرش از جعبه ٔ آرش است
که از نوک او خاره با خارش است .
نظامی .
تیر جعبه ٔ حجت ، جمله بینداخت .
(گلستان ).
گفتن که نه از وداد باشد
پیمودن باد باد باشد
تیری که نه بر هدف گراید
آن به که ز جعبه برنیاید.
امیرخسرو دهلوی .
|| سبد کوچکی که گل یا میوه در آن گذارند. || سرپوش . (آنندراج ) :
باشد از غنچه ٔ گل جعبه و از گل طبقش
که صبا توشه به فردوس برد بوی ترا.
تأثیر.
|| صندوقچه و تبنگوو هر چیزی که مانند صندوق کوچک باشد و در آن کاغذ ودفتر و اشیاء نفیس را نهند و در آن را ببندند. (ناظم الاطباء). مجری . محوره . صندوقچه . قوطی . حقه . درج . محفظه ای برای نگاه داشتن چیزها: جعبه ٔ بزک . جعبه ٔ جواهر. جعبه ٔ گز. || نام سازی است :
جعبه ٔ کودک خوش دلکش
راه اشکر همی سراید خوش .
مسعودسعد.
چون فروراند زخمه بر جعبه
هر که بشنید گرددش سغبه .
مسعودسعد.
|| لوله . || لوله ٔ توپ . || کانال . (دزی ). || بزرگترین ظرفهائی که در آن آشامیدنی ریزند. (اقرب الموارد).
- جعبه ٔ آواز ؛ در تداول عامه گرامافون را میگویند. جعبه ٔ صوت .
- جعبه ٔ ابزار ؛ صندوقچه ای که رانندگان اتومبیل ابزارهای اتومبیل چون آچارو پیچ و جز آن را در آن می گذارند. هر جعبه ای که ابزار و آلت در آن نهند.
- جعبه ٔ ابزار میکرسکپ ؛ شامل سوزن ، اسکالپل ، قیچی ، پنس و گاهی دارای تیغ دسته دار میباشد. (گیاه شناسی ثابتی ص 12).
- جعبه ٔ بزک ؛ جعبه ٔ لوازم آرایش .جعبه ای که اسباب و لوازم آرایش را در آن گذارند.
- جعبه ٔجواهر ؛ جعبه ای که جواهر و زینت آلات را در آن گذارند.
- جعبه ٔ سنگ ؛ جعبه ٔ وزنه . رجوع بهمین ماده شود.
- جعبه ٔ صوت ؛ جعبه ٔ آواز. رجوع بهمین ماده شود.
- جعبه ٔ وزنه ؛ جعبه ای که وزنه ها یا سنگهای ترازو را در آن میگذارند. جعبه ٔ سنگ . رجوع به کارآموزی داروسازی ص 9 شود.
