ترجمه مقاله

حساب درم و دینار

لغت‌نامه دهخدا

حساب درم و دینار. [ ح ِ ب ِ دِ رَ م ُ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) بیرونی در پاسخ به اینکه حساب درم و دینار چیست ؟ آرد: این حسابی است از جبر و مقابله بیرون آورده . و گاهگاه شی ٔهای مجهول بیشتر از یکی باشند. پس لقب و نام باید کردن تا بنیامیزد. گروهی چون هندوان شی ٔها راگونه دهند و بگویند، شی ٔ ساده و شی ٔ کبود و شی ٔ زردو شی ٔ سرخ . (التفهیم الی صناعة التنجیم ص 51). چلبی گوید: حساب درهم و دینار و فلس شعبه ای از علم حساب است که بوسیله ٔ آن مجهولات عددی که مجهولاتش بیش از معادلات جبری باشد استخراج کنند و مجهولات را بنام درهم ودینار و فلس نامند. ابن فلوس اسماعیل بن ابراهیم بن غازی ماردینی (637 هَ . ق .) در این مسئله کتابی دارد ونیز در این موضوع «الشاملة» از خرقی و «الکافی » از کرخی و مختصر آن از سموئیل بن یحیی بن عباس مغربی اسرائیلی (576 هَ . ق .) تألیف شده است . (کشف الظنون ).
ترجمه مقاله