خالصه

خالصه . [ ل ِ ص َ ] (اِخ ) یکی از دهستانهای بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه است . این دهستان در شمال باختر کرمانشاه از 6 الی 45 هزارگزی واقع میباشد. خلاصه ٔ اطلاعات جغرافیایی آن بدین قرار است : حدود: از شمال به دهستان میان دربند، از طرف باختر به دهستان سنجابی ، از طرف جنوبی به دهستان ماهی دشت ، از طرف خاور به دهستانهای پای روند و میان دربند. هوای این دهستان مانند سایر دهستانهای حومه ٔ کرمانشاه سرد معتدل و سالم است . در این دهستان سه رشته کوه بطور مشخص مشاهده میشود: 1 - ارتفاعات جنوبی : این ارتفاعات دنباله ٔ ارتفاعات جنوبی شهر کرمانشاه است به طرف شمال باختر ممتد و بتدریج از ارتفاع آن کاسته و بالاخره در باختر آبادی داردرفش و محل اتصال رودخانه ٔ قره سو به رودخانه ٔ مرگ با زمین یکسان و تمام میگردد. اسامی قلل آن از کرمانشاه به شمال باختر عبارتند از: قله ٔ سیاه کمر به ارتفاع 1720 گز - قله ٔ تنوردول به ارتفاع 1691 گز، قله ٔ داردرفش به ارتفاع 1511 گز و گردنه ٔ نعل شکن به ارتفاع 1418 گز. 2 - ارتفاعات وسط دهستان : در این قسمت کوه زیارت ویس است که تقریباً در وسط دهستان واقع و از شاه گدار و سمگان شروع شده و در سراب سیونان با زمین یکسان میشود. ارتفاع قله ٔ آن از دریا 1868 گز و زیارتگاهی در روی قله ٔ آن وجود دارد. 3 - ارتفاعات شمالی دهستان : ارتفاعات شمالی مرتفعتر از دو رشته ٔ مذکور است و از ارتفاعات شمالی روانسر منشعب و در شمال صفی آباد و محل معروف به قلمبر به رودخانه ٔ رازآور منتهی میشود. قله ای بلند و پرتگاه آن بنام کوه خورین به ارتفاع 2474 متر از سطح دریا میباشد. رودخانه : رودخانه ٔ قره سو پس از گذشتن از بخش روانسر در محلی معروف به شاه گدار وارد این دهستان شده در سراب خشکه از این دهستان خارج میگردد. از آب آن بواسطه ٔ گودی جز آشامیدن استفاده ٔ دیگری نمیشود. رودخانه ٔ رازآور که حدطبیعی این دهستان با دهستان میان دربند است از دهستان مذکور به این دهستان وارد و در محل معروف به دوآب قزانچی به رودخانه ٔ قره سو ملحق میشود و برخی از قراءدهستان را مشروب مینماید. راه شوسه ٔ کرمانشاه به روانسر تقریباً از وسط این دهستان از شمال و موازی رودخانه ٔ قره سو می گذرد. راه فرعی کرمانشاه به سنجابی ازدامنه ٔ شمالی ارتفاعات جنوبی این دهستان عبور مینماید. بعلاوه بواسطه ٔ مسطح بودن اراضی در فصل خشکی اتومبیل به تمام آبادیهای دهستان میتوان برد. آب قراء دهستان اکثر از چاه و برخی چشمه و قنات است . محصول عمده ٔ دهستان غلات و حبوبات و دیمی و لبنیات و سایر محصولات دامی است . این دهستان از 92 آبادی بزرگ و کوچک تشکیل شده و جمعیت آن در حدود 23هزار نفر و قراء مهم آن به شرح زیر است : دوچقا، گلالی ، گرواند، عمرمل ، کوسه وند، چقازرد، دائی چی ، مهدی آباد، شاهین ، باباجان ، سراب نیلوفر. زبان مادری ساکنین دهستان کردی ولی عموماًبه زبان فارسی آشنا هستند. دین آنها اسلام و مذهب شیعه ٔ اثنی عشری است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).