خامی
لغت‌نامه دهخدا
خامی . (حامص ) ناپختگی . ناآزمودگی . (ناظم الاطباء). مقابل پختگی . بی تجربگی . بی وقوفی :
چو خان نهاد نهاری فرونهد پیشت
چو طبع خویش بخامی چو یشمه بی چربو.
وزآن پس چنین گفت کهتر پسر
که اکنون بگیتی تویی تاجور
بمردی و گنج این جهان را بدار
نزاید ز مادر کسی شهریار
ورا خوشتر آمد بدینسان سخن
بمهتر پسر گفت خامی مکن .
بگذشت تموز سی چهل بر تو
از بهر چه مانده ای بدین خامی ؟
کباب آتش حرصیم و آن ز خامی ماست
حقیقت است که هر خام را کنند کباب .
چون زیر هر مویی جدا یک شهر جان داری نوا
خامی بود گفتن ترا جانا که جان کیستی .
با این همه که سوخته و پخته ست
جان و دلم ز خامی گفتارش .
ز گرمی ره بکار خودنداند
ز خامی هیچ نیک و بد نداند.
باز نگویم که ز خامی بود
بارکشی کار نظامی بود.
ترسم که ز بیخودی و خامی
بیگانه شوم ز نیکنامی .
دگر ره سر ازین اندیشه بر کرد
که از خامی چه کوبم آهن سرد.
فردا بداغ دوزخ ناپخته ای بسوزد
کامروز آتش عشق از وی نبرد خامی .
پختگان دم خامی زده اند.
آن شیخ که بشکست ز خامی خم می
زو عیش و نشاط می کشان شد همه طی
گر بهر خدا شکست پس وای بمن
ور بهر ریا شکست پس وای به وی .
مرا امید وفا داشتن ز تو خامی است
که روی خوب و وفا هر دو ضد یکدگرند.
|| مقابل عیاری . مقابل رندی . سلیم دلی . صاف صادقی . ساده دلی :
خامی و ساده دلی شیوه ٔ جانبازان نیست
خبری از بر آن دلبر عیار بیار.
|| کالی . نارسیدگی :
چون ژاله بسردی اندرون موصوف
چون غوره بخامی اندرون محکم .
|| کاهلی :
در مذهب طریقت خامی نشان کفر است
آری طریق دوستی چالاکی است و چستی .
|| ناتمامی . نقصان . || زیان . || کمند. || دام شکار. توده ٔریگ . (ناظم الاطباء).
چو خان نهاد نهاری فرونهد پیشت
چو طبع خویش بخامی چو یشمه بی چربو.
منجیک .
وزآن پس چنین گفت کهتر پسر
که اکنون بگیتی تویی تاجور
بمردی و گنج این جهان را بدار
نزاید ز مادر کسی شهریار
ورا خوشتر آمد بدینسان سخن
بمهتر پسر گفت خامی مکن .
فردوسی .
بگذشت تموز سی چهل بر تو
از بهر چه مانده ای بدین خامی ؟
ناصرخسرو.
کباب آتش حرصیم و آن ز خامی ماست
حقیقت است که هر خام را کنند کباب .
سوزنی .
چون زیر هر مویی جدا یک شهر جان داری نوا
خامی بود گفتن ترا جانا که جان کیستی .
خاقانی .
با این همه که سوخته و پخته ست
جان و دلم ز خامی گفتارش .
خاقانی .
ز گرمی ره بکار خودنداند
ز خامی هیچ نیک و بد نداند.
نظامی .
باز نگویم که ز خامی بود
بارکشی کار نظامی بود.
نظامی .
ترسم که ز بیخودی و خامی
بیگانه شوم ز نیکنامی .
نظامی .
دگر ره سر ازین اندیشه بر کرد
که از خامی چه کوبم آهن سرد.
نظامی .
فردا بداغ دوزخ ناپخته ای بسوزد
کامروز آتش عشق از وی نبرد خامی .
سعدی (طیبات ).
پختگان دم خامی زده اند.
سعدی (مجالس ).
آن شیخ که بشکست ز خامی خم می
زو عیش و نشاط می کشان شد همه طی
گر بهر خدا شکست پس وای بمن
ور بهر ریا شکست پس وای به وی .
مهدی خان شحنه .
مرا امید وفا داشتن ز تو خامی است
که روی خوب و وفا هر دو ضد یکدگرند.
؟
|| مقابل عیاری . مقابل رندی . سلیم دلی . صاف صادقی . ساده دلی :
خامی و ساده دلی شیوه ٔ جانبازان نیست
خبری از بر آن دلبر عیار بیار.
حافظ.
|| کالی . نارسیدگی :
چون ژاله بسردی اندرون موصوف
چون غوره بخامی اندرون محکم .
منجیک .
|| کاهلی :
در مذهب طریقت خامی نشان کفر است
آری طریق دوستی چالاکی است و چستی .
حافظ.
|| ناتمامی . نقصان . || زیان . || کمند. || دام شکار. توده ٔریگ . (ناظم الاطباء).
