خواص
لغت‌نامه دهخدا
خواص . [ خ َ واص ص ] (ع اِ) مردمان خاص .ضد عوام . (ناظم الاطباء). ج ِ خاصّه . نزدیکان . مقربان : احمد و شکر خادم تنی چند از خواص و طبیب و حاکم لشکر را بخواندند و گفتند... (تاریخ بیهقی ).و خواص قوم او را نزدیک وی آوردند تا با وی سخن گویند مگر وی جواب دهد. (تاریخ بیهقی ). چون دیدند که سلیمان [ بن عبدالملک ] را طبع خوش گشت و بساط انبساط گسترانید یکی از جمله ٔ خواص پرسید و گفت ملک این برمک را... (تاریخ بخارای نرشخی ). تا چنانکه خواص مردمان برای شناختن تجارب بدان مایل باشند عوام به سبب هزل هم بخوانند. (کلیله و دمنه ). و رسیدن آن بخواص و عوام ... ظاهر دارد. (کلیله و دمنه ). ... نمودار سیاست خواص و عوام ساخت . (کلیله و دمنه ). و دلهای خواص و عوام ... بر طاعت و عبودیت بیارمید. (کلیله و دمنه ).
بمطلع خرد و مقطع نفس که در او
خلاص جان خواص است از این خراس خراب .
سلطان با خواص غلامان خویش حمله کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). خبر بسلطان رسید با جمعی از خواص ممالیک خویش برنشست و بمدد جمع شد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). احمد خوارزمی از جمله ٔ خواص حضرت نوح بن منصور سامانی بود. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). لاجرم کافّه ٔ انام از خواص و عوام ... (گلستان ).
خاطر عام برده ای خون خواص خورده ای
ما همه صید کرده ای خود ز کمند جسته ای .
|| وزرای مملکت . || دوست محرم . رفیق محرم . || مصاحب و خدمتکار محرم . پرستاران . خدمتکاران ممتاز. (ناظم الاطباء) :
آب دارت ابر نیسان و خواصت آفتاب .
|| خاصیت ها. منفعتها. فوائد. صفتها، چون : خواص فلان گیاه در طب . (یادداشت بخط مؤلف ).
- علم الخواص ؛ علمی است که در آن بحث از خواص مترتبه بر قراآت اسماء الهی و کتب الهی و قراآت ادعیه میشود چه بر این اسماء و دعوات ،خواص مناسب با آنها مترتب است . (یادداشت بخط مؤلف ). رجوع به کشف الظنون شود.
بمطلع خرد و مقطع نفس که در او
خلاص جان خواص است از این خراس خراب .
خاقانی .
سلطان با خواص غلامان خویش حمله کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). خبر بسلطان رسید با جمعی از خواص ممالیک خویش برنشست و بمدد جمع شد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). احمد خوارزمی از جمله ٔ خواص حضرت نوح بن منصور سامانی بود. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). لاجرم کافّه ٔ انام از خواص و عوام ... (گلستان ).
خاطر عام برده ای خون خواص خورده ای
ما همه صید کرده ای خود ز کمند جسته ای .
سعدی (طیبات ).
|| وزرای مملکت . || دوست محرم . رفیق محرم . || مصاحب و خدمتکار محرم . پرستاران . خدمتکاران ممتاز. (ناظم الاطباء) :
آب دارت ابر نیسان و خواصت آفتاب .
عرفی (از آنندراج ).
|| خاصیت ها. منفعتها. فوائد. صفتها، چون : خواص فلان گیاه در طب . (یادداشت بخط مؤلف ).
- علم الخواص ؛ علمی است که در آن بحث از خواص مترتبه بر قراآت اسماء الهی و کتب الهی و قراآت ادعیه میشود چه بر این اسماء و دعوات ،خواص مناسب با آنها مترتب است . (یادداشت بخط مؤلف ). رجوع به کشف الظنون شود.
