دخویه

دخویه . [ دِ خ ُ ی ِ ] (اِخ ) (میخائیل یان ) (1836 - 1909 م .) مستشرق معروف هلندی . وی از جوانی وقت خود را وقف تحصیل زبانهای شرقی کرد و تحت هدایت دزی و جوینبول مخصوصاً در زبان عربی متبحر شد و در 1860 در لیدن باخذ درجه ٔ دکتری نایل آمد سپس یکسال در دانشگاه اکسفورد تحصیل کرد و بمطالعه و تنظیم نسخه ٔ نزهةالافاق ادریسی موجود در کتابخانه ٔ بادلیان پرداخت که قسمتی از آن در 1866 با همکاری دزی (بعنوان وصف افریقا و اسپانیا) انتشار یافت . اثر دیگرش تذکره هائی در تاریخ و جغرافیای شرقی (3 جلد 1862 - 1864) است . پس از وفات دزی (1883) استاد عربی دانشگاه لیدن شد و در 1906 بازنشسته گردید و در لیدن درگذشت . در دوره ٔ تدریس خود نه فقط در شاگردانش بلکه در سایر فضلائی که در جلسات درسش حاضر میشدند نفوذبسیار داشت . دخویه رئیس هیئت تحریریه ٔ مجلدات 1-3 دایرةالمعارف اسلام نیز بود. دخویه بعضی از متون معتبرعربی را تحریر و منتشر کرد و از این راه خدمات بزرگ به محققین نمود. از آن جمله است مجموعه ٔ آثار جغرافیایی عربی مشتمل بر: 1- مسالک الممالک اصطخری (لیدن 1870). 2- کتاب صورة الارض ابن حوقل (لیدن 1873). 3- احسن التقاسیم مقدسی (لیدن 1877). 4- فهارس ، لغتنامه وتصحیحات سه قسمت اول (لیدن 1879). 5- مختصر کتاب البلدان ابن الفقیه همدانی (لیدن 1885). 6- المسالک و الممالک ابن خرداذبه بضمیمه ٔ پاره هایی از کتاب الخراج قدامةابن جعفر (لیدن 1889). 7- اعلاق النفیسه از ابن رسته و کتاب البلدان ابن واضح یعقوبی (لیدن 1892). 8- کتاب التنبیه و الاشراف مسعودی و فهارس و لغتنامه ٔ مجلدات 7 و8 (لیدن 1894). (از دایرة المعارف فارسی ).