دهخدا
لغت‌نامه دهخدا
دهخدا. [ دِه ْ خ ُ ](اِ مرکب ) دهخدای . ده خداوند. (یادداشت مؤلف ). خداوند ده . (شرفنامه ٔ منیری ). کدخدا و رئیس و بزرگ ده . (از برهان ) (از آنندراج ) (ناظم الاطباء) :
دهخدا گفت ارنمک ساری شود انبان کون
گوزهای بی نمک پراند اهل روستا.
ده رانده و دهخدای نامیم
چون بدر (ماه ) به نیمه ٔ تمامیم .
من که مشکل گشای صد گرهم
دهخدای ده و برون دهم .
خدایی نه و دهخدایان بسی
نه درکس رهایی نه در ده کسی .
سرکه از دسترنج خویش و تره
بهتر از نان دهخدا و بره .
شنید این سخن دهخدای قدیم
بشورید و گفت ای خبیث رجیم .
بگفتند با دهخدا آنچه گفت
فرستاد پیغامش اندر نهفت .
نکویی کن امروز چون ده تراست
که سال دگر دیگری دهخداست .
- امثال :
اندرهمه ده جوی نه ما را
ما لاف زنان که دهخداییم .
|| آنکه امور ده را از طرف دولت یا مالک اداره کند. کدخدا. دهبان .
دهخدا گفت ارنمک ساری شود انبان کون
گوزهای بی نمک پراند اهل روستا.
سنایی .
ده رانده و دهخدای نامیم
چون بدر (ماه ) به نیمه ٔ تمامیم .
نظامی .
من که مشکل گشای صد گرهم
دهخدای ده و برون دهم .
نظامی .
خدایی نه و دهخدایان بسی
نه درکس رهایی نه در ده کسی .
نظامی .
سرکه از دسترنج خویش و تره
بهتر از نان دهخدا و بره .
سعدی .
شنید این سخن دهخدای قدیم
بشورید و گفت ای خبیث رجیم .
سعدی .
بگفتند با دهخدا آنچه گفت
فرستاد پیغامش اندر نهفت .
سعدی .
نکویی کن امروز چون ده تراست
که سال دگر دیگری دهخداست .
سعدی .
- امثال :
اندرهمه ده جوی نه ما را
ما لاف زنان که دهخداییم .
؟
|| آنکه امور ده را از طرف دولت یا مالک اداره کند. کدخدا. دهبان .
