ترجمه مقاله

ذفافة

لغت‌نامه دهخدا

ذفافة. [ ذُ ف َ ] (اِخ ) العبسی . محمدبن موسی بن حماد گوید: من و عمراوی نزد دعبل بن علی بودیم در سنه ٔ 235 هَ . ق . پس از آمدن وی از شام . و از ابوتمام یاد کردیم ، دعبل به عیب جوئی وی پرداخت و چنین می پنداشت که او دزد شعر است آنگاه بغلام خود گفت : ای نَفنف : آن خریطه بیار، غلام خریطه بیاورد که دفاتری در میان داشت دعبل دست بدان فروبرد و دفتری از آن برآورد آنگاه گفت : این را بخوانید، و ما در دفتر بدینسان خواندیم : مکنف گوید ابوسلمی از خاندان زهیربن ابن ابی سلمی است و منزلش قنسرین بود و ذفافةالعبسی را هجا گفته و از ابیات آن هجاست :
ان الضراط به تعاظم جدکم
فتعاظموا ضِرطاً بنی القعقاع .
ولیکن پس از این وی را بدین ابیات رثا گفته است :
ابعد ابی العباس یستعتب الدهرُ
و ما بعده للدهر عُتبی و لا عذرُ
و لو عوتب المقدار و الدهر بعده
لما أعتبا ما اورق السلم النضر
الا ایها الناعی ذفافة ذا الندی
تعست و شلت من انا ملک العشر
اتنعی فتی ً من قیس عیلان صخرةً
تفلق عنها من جبال العدی الصخر
اذا ما ابوالعباس خلّی مکانه
فلا حملت انثی و لا مسّها طهر
ولا امطرت ارضاً سماء و لا جرت
نجوم ، و لا لذّت لشاربها الخمر
کأن بنی القعقاع یوم وفاته
نجوم سماء خرمن بینها البدر
تُوفّیت الامال بعد ذُفافة
و اصبح فی شغل عن السَفر السَفر
یُعَّزون عن ثاو تُعزی به العُلا
و یبکی علیه المجد و البأس و الشعر
و ما کان الاّ مال َ من قل ّ ماله
و ذخراً لمن أمسی و لیس له ذخر

(الموشح مرزبانی ص 327 و 328).


و سپس گفت ابوتمام ، همه ٔ این قصیده بدزدیده و در شعر خود درآورده است . و مراد از قصیده ٔابی تمام قصیده ای است بمطلع:
کذا فلیجل الخطب و لیفدح الأمر.
ذفافة کثمامة نام مردی است .

؟


ترجمه مقاله