ذیاسقوریذوس

ذیاسقوریذوس . (اِخ ) ملقب به پدانیوس طبیب یونانی مائة اول مسیحی . مولد او ظاهراً عین زربه ٔ قیلیقیه بوده است او سیاحت بسیارکرده و شاید طبیب سپاهیان بوده است و بیشتر توجه به نباتات داشته . از او کتابی بزرگ در مواد طبی در دست است که در عهد امپراطوری نرن تنظیم شده است و او غالباً از کتب قدماء نقل می کند و جالینوس بسیار از او نقل کرده است و نیز بلیناس از وی روایتها دارد و در قرون وسطی مردم یونان و لاتین و عرب این کتاب را در دست داشته و از آن منتفع میشده اند. و در تاریخ الکحما ابن قفطی آمده است : ذیاسقوریذوس . عین زربی . شامی یونانی . حکیمی حشائشی از مردم عین زربة وی پس از بقراط بوده است و از کتب وی عده ٔ کثیر تفسیر شده است و دانشمندترین کسانی باشد که در اصل علاج طب سخن گفته اند. او علامه ٔ ادویه ٔ مفرده است و تقسیم ادویه را به اجناس و انواع کند نه بدرجات (یعنی سرد و گرمی و رطوبت و پیوست از درجه ٔ یکم یا دویم و غیره ) و کتاب خمس مقالات از تألیفات اوست . جالینوس گوید چهارده کتاب را در عقاقیر مفرده از اقوام مختلف تصفح کردم و کامل تر از کتاب ذیاسقوریذس نیافتم و همه ٔ کسان که پس از وی در این معنی کتاب کرده اند پیروان او باشندو او در این کتاب معانی نافع و علمی کثیر را مخلد کرده است . و معنی نام او بیونانی شجار خداست . چه ذیاسقور بدان زبان شجاربود و یذیس نام خدای تعالی است . و مراد این که او در علم حشائش و نباتات از خدا جل ذکره الهام یافته است . او را در سمائم دو کتاب نیکوست وبه وی لقب سائح فی البلاد داده اند چنانکه یحیی النحوی الاسکندرانی بکتاب خویش در مدح وی گوید: تفدیة الانفس ، صاحب النفس الزکیة النافع للناس من المنفعة الجلیلة المتعوب المنصوب السائح فی البلاد المقتبس لعلوم الادویة المفردة من البراری و الجزائر و البحار المصورلها، المعدد لمنافعها. و گویند دو مقاله ای که بر خمس مقالات اضافه شده منحول است - انتهی . ابن البیطار شجار و حشایشی معروف ، از خمس مقالات بسیار روایت کند.