رامی
لغت‌نامه دهخدا
رامی . (اِخ ) تبریزی . مؤلف دانشمندان آذربایجان در باره ٔ وی گوید: مولانا شرف الدین حسن بن محمد رامی ، از دانشمندان و سخنوران شیرین زبان آذربایجان و با سلمان ساوجی و خواجه عبدالقادر مراغه ای همزمان بود. و آنگاه دو بیت ذیل را که بالبداهه در محفل طربی سروده نقل کرده است :
آوازه ٔ کاسه ٔ تو این بنده شنید
وز طبع لطیفش بنواها برسید
این کاسه ٔ دیده ای که بیننده ٔ ماست
تا کاسه ٔ دیده است مثل تو ندید.
سپس می نویسد: وی صاحب نظم و نثر بوده و قصیده ای بلند در مدح فخرالدین محمد وزیر شروان سروده و چند بیت زیر از آن قصیده است :
دم صبح اگر نفسی زند، ز دو زلف آن صنم خطا
پس از آن دمی دگر ار زند، ز سواد او نبود خطا
من از آن روم بهوای او، ز پی صبا چو غبار ره
که غبار من نبرد کسی ، بهوای او بجز از صبا
وگر او نظر به سها کند، فلکی شود که ز بهر او
نظر فلک همه آن بود، که نظر کند بفلک سها.
سپس این غزل را نقل کرده است :
ندانم از چه سبب چشم یار، عین بلاست
که زلف و خال خوشش دام و دانه ٔدل ماست
دلم همیشه ز مهر دهان او تنگ است
قدم ز ابروی پیوسته اش همیشه دوتاست
شنیده ام که بسالی شبی بود یلدا
شب مرا ز چه رودر مهی دو شب یلداست
به پیش سنبل پرچین عنبرافشانی
ز مشک اگر سخنی گویم آن حدیث خطاست
چو موی او شب عمرم بسر رسید هنوز
سر از خیال سر زلف او پر از سوداست
«شرف » بوعده ٔ خوبان بباد نتوان رفت
که هر نفس که زدی بی نگار باد هواست .
مؤلف مزبور رامی را در صنایع شعری ، ماهر و استاد شمرده وگفته است : وی در مقابل حدائق السحر وطواط کتابی بعنوان «حدائق الحقایق » بنام سلطان اویس تألیف کرده است و «انیس عشاق » نیز یکی دیگر از تألیفات اوست که مجموعه ٔ مترادفات جوارح و اعضاء و یا سفینه ٔ اوصاف سراپای محبوبه هاست و بدین سبک و شیوه کتابی در زبان پارسی نوشته نشده و آن را در پاریس چاپ کرده اند. وی در عهد شاه منصور (795 هَ . ق .) آخرین پادشاه آل مظفر ملک الشعراء عراق بود و بسال 795 درگذشت . (از دانشمندان آذربایجان ص 189). و رجوع به احوال و اشعار رودکی ج 3ص 1045 و قاموس الاعلام ترکی ج و الذریعة ج 9 قسم دوم شود.
آوازه ٔ کاسه ٔ تو این بنده شنید
وز طبع لطیفش بنواها برسید
این کاسه ٔ دیده ای که بیننده ٔ ماست
تا کاسه ٔ دیده است مثل تو ندید.
سپس می نویسد: وی صاحب نظم و نثر بوده و قصیده ای بلند در مدح فخرالدین محمد وزیر شروان سروده و چند بیت زیر از آن قصیده است :
دم صبح اگر نفسی زند، ز دو زلف آن صنم خطا
پس از آن دمی دگر ار زند، ز سواد او نبود خطا
من از آن روم بهوای او، ز پی صبا چو غبار ره
که غبار من نبرد کسی ، بهوای او بجز از صبا
وگر او نظر به سها کند، فلکی شود که ز بهر او
نظر فلک همه آن بود، که نظر کند بفلک سها.
سپس این غزل را نقل کرده است :
ندانم از چه سبب چشم یار، عین بلاست
که زلف و خال خوشش دام و دانه ٔدل ماست
دلم همیشه ز مهر دهان او تنگ است
قدم ز ابروی پیوسته اش همیشه دوتاست
شنیده ام که بسالی شبی بود یلدا
شب مرا ز چه رودر مهی دو شب یلداست
به پیش سنبل پرچین عنبرافشانی
ز مشک اگر سخنی گویم آن حدیث خطاست
چو موی او شب عمرم بسر رسید هنوز
سر از خیال سر زلف او پر از سوداست
«شرف » بوعده ٔ خوبان بباد نتوان رفت
که هر نفس که زدی بی نگار باد هواست .
مؤلف مزبور رامی را در صنایع شعری ، ماهر و استاد شمرده وگفته است : وی در مقابل حدائق السحر وطواط کتابی بعنوان «حدائق الحقایق » بنام سلطان اویس تألیف کرده است و «انیس عشاق » نیز یکی دیگر از تألیفات اوست که مجموعه ٔ مترادفات جوارح و اعضاء و یا سفینه ٔ اوصاف سراپای محبوبه هاست و بدین سبک و شیوه کتابی در زبان پارسی نوشته نشده و آن را در پاریس چاپ کرده اند. وی در عهد شاه منصور (795 هَ . ق .) آخرین پادشاه آل مظفر ملک الشعراء عراق بود و بسال 795 درگذشت . (از دانشمندان آذربایجان ص 189). و رجوع به احوال و اشعار رودکی ج 3ص 1045 و قاموس الاعلام ترکی ج و الذریعة ج 9 قسم دوم شود.
