زبل الطیور

زبل الطیور. [ زِ لُطْ طُ ] (ع اِ مرکب ) از اقسام زبل (کود) زرق دجاج است . (دائرة المعارف بستانی ). و هم در این کتاب ذیل زرق الطیور آمده : فضله ٔ پرندگان را برای اصلاح و تقویت زراعت بکار میبرند و دارای اثری بیشتر از مدفوع حیوانات چرنده است ، زیرا تغذیه ٔ پرندگان از حبوب و حشرات است و غالباً با ذراتی از پر که حاوی ماده ٔ ازتی است آمیخته است . علاوه بر اینکه مدفوع پرندگان معمولاً درنقطه ٔ مصون از تابش آفتاب و باریدن باران و تأثیر هوا فراهم میگردد، و بهمین دلیل فضله ٔ مرغ و کبوتر بخصوص دارای قیمت زیادتری است . در برخی از بلاد، هر هفته زمین لانه های کبوتران و خانه های ماکیان را از یک طبقه گل و یا خاک حاصلخیز میپوشانند تا در اثر آمیخته شدن خاک با فضله بتوان ماهها آنرا نگهداری کرد بی آنکه خواص خود را از دست بدهد. زیرا واگذاردن مدفوع پرندگان بطور آزاد، بر خلاف بهداشت است و موجب تولد کرمهائی میگردد که بسلامت آن حیوانات زیان میرسانند. نیروی سرگین ماکیان نسبت به سرگین کبوتر اندک است و همچنین سرگین مرغابی نسبت به سرگین ماکیان . تا اینجا سخن درباره ٔ فضله ٔ ماکیان و دیگر پرندگان صحرایی خانگی بود اما فضله ٔ مرغ آبی که تنها با ماهی تغذیه میکند که آنرا بفرانسه جوانو خوانند و بصورت رسوبات انبوه بین 20 تا 21 از عرض جنوبی جزایر پرو وجود دارد،در نقاطی غیر از جزایر مذکور نیز گاه طبقه هایی از مدفوعات پرندگان دریایی رسوباتی به قطر 17 تا 20 متر بوجود می آورد. اهالی پرو از قرن 16 از این رسوبات برای کود دادن و اصلاح اراضی استفاده میکردند. فراوانی مقدار این رسوبات بقدری جالب توجه است که همبلدت در این باره گوید: این مدفوعات رسوب کرده متعلق به پرندگان دریائی پیش از طوفان است برخی دیگر معتقدند هر چند مقدار این رسوبات بسیار است اما در مقابل بسیاری پرندگان دریایی این جزیره ها چیزی اندک است . در 1804 م . همبلدت مقداری جوانو به انگلستان برد و در 1840 و1842 م . همه ٔ اهالی انگلستان و فرانسه متوجه ٔ تأثیر فراوان آن در اصلاح زمین شدند و مقداری از آنرا به این دو کشور بردند. و از این پس تجارت جوانو، روی بفزونی نهاد. برخی از بازرگانان ، آنرا با خاک آجر، خاک اره ، سنگ و گاه نیز بحد افراط با آب مخلوط میسازند.و اما باید دانست که اگر در این کود بیش از 12 تا 15 درصد آب وجود داشته باشد کود خوبی بشمار نمی آید.