زردی
لغت‌نامه دهخدا
زردی . [ زَ ] (حامص ) صفرت و رنگ زرد. (ناظم الاطباء). زرد بودن . رنگ زرد داشتن . اصفر. (فرهنگ فارسی معین ). صفرت . صفت زرد. چگونگی زرد. (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا) :
زرد است و سپید است و سپیدیش فزون است
زردیش برونست و سپیدیش درون است .
بر حسرت شاخ گل در باغ گوا شد
بیچارگی و زردی و گوژی و نوانیش .
آفتاب از جمال او خجل است
زردی رخ گوای درد دل است .
زردی زر، شادی دلهاست ، من دلشاد از آنک
سکه ٔ رخ را زر شادی رسان آورده ام .
چیست از سرد و گرم خوان فلک
جز دو نان این سپید و آن زردی .
چشمه ٔ مهتاب تو سردی گرفت .
لاله ٔ سیراب تو زردی گرفت .
این عشق تو در من آفریدستند
هرگز نرود ز زعفران زردی .
- زردی روی ؛ روی زردی . افسردگی روی . رنگ پریدگی رخسار از شرم یا ضعف و درماندگی و جز آن :
دیدی که چگونه حاصل آمد
از دعوی عشق روی زردی .
نصیحت می کنندم سرخ رویان
که برگرد از غمش بی روی زردی .
- زردی زرد ؛ زردی بسیار زرد. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). بسیار زرد وبه غایت زرد. (ناظم الاطباء).
|| (اِ مرکب ) یرقان . (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین ). بیماریی که آنرا یرقان نیز نامند. بیماری زرده .و با آورده صرف شود: زردی آورده است . (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا). || آفتی که در کشت افتد. زنگ . (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا). || زرده ٔ تخم مرغ . || دوده و دایره ٔ دورآفتاب . (ناظم الاطباء).
زرد است و سپید است و سپیدیش فزون است
زردیش برونست و سپیدیش درون است .
منوچهری .
بر حسرت شاخ گل در باغ گوا شد
بیچارگی و زردی و گوژی و نوانیش .
ناصرخسرو.
آفتاب از جمال او خجل است
زردی رخ گوای درد دل است .
سنائی .
زردی زر، شادی دلهاست ، من دلشاد از آنک
سکه ٔ رخ را زر شادی رسان آورده ام .
خاقانی .
چیست از سرد و گرم خوان فلک
جز دو نان این سپید و آن زردی .
خاقانی .
چشمه ٔ مهتاب تو سردی گرفت .
لاله ٔ سیراب تو زردی گرفت .
نظامی .
این عشق تو در من آفریدستند
هرگز نرود ز زعفران زردی .
سعدی .
- زردی روی ؛ روی زردی . افسردگی روی . رنگ پریدگی رخسار از شرم یا ضعف و درماندگی و جز آن :
دیدی که چگونه حاصل آمد
از دعوی عشق روی زردی .
سعدی .
نصیحت می کنندم سرخ رویان
که برگرد از غمش بی روی زردی .
سعدی .
- زردی زرد ؛ زردی بسیار زرد. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). بسیار زرد وبه غایت زرد. (ناظم الاطباء).
|| (اِ مرکب ) یرقان . (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین ). بیماریی که آنرا یرقان نیز نامند. بیماری زرده .و با آورده صرف شود: زردی آورده است . (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا). || آفتی که در کشت افتد. زنگ . (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا). || زرده ٔ تخم مرغ . || دوده و دایره ٔ دورآفتاب . (ناظم الاطباء).
