سر و سامان
لغت‌نامه دهخدا
سر و سامان . [ س َ رُ ] (ترکیب عطفی ، اِ مرکب ) اسباب و لوازم : سر و سامان جنگ ایشان را دریافتم . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 603).
چو بارنامه ٔ سامانیان همی نخرند
غلط شده سر و سامان و راه و رفتارم .
|| چاره . درمان :
علاج درد بیدرمان ندانست
غم خود را سر و سامان ندانست .
|| نظم و ترتیب :
گر خراسان پسر عالم سام است منم
که ز عالم سر و سامان به خراسان یابم .
گو خلق بدانند که من عاشق و مستم
در کوی خرابات نباشد سر و سامان .
- بی سروسامان ؛ مضطرب . پریشان . نگران . آشفته :
گر تو زین دست مرا بی سروسامان داری
من به آه سحرت زلف مشوش دارم .
|| حقیقت . کنه :
هرچند سخن گوید طوطی نشناسد
آن را که همی گوید هرگز سر و سامان .
|| آغاز و انجام .
چو بارنامه ٔ سامانیان همی نخرند
غلط شده سر و سامان و راه و رفتارم .
سوزنی (دیوان ، نسخه ٔ خطی مؤلف ص 148).
|| چاره . درمان :
علاج درد بیدرمان ندانست
غم خود را سر و سامان ندانست .
نظامی .
|| نظم و ترتیب :
گر خراسان پسر عالم سام است منم
که ز عالم سر و سامان به خراسان یابم .
خاقانی .
گو خلق بدانند که من عاشق و مستم
در کوی خرابات نباشد سر و سامان .
سعدی .
- بی سروسامان ؛ مضطرب . پریشان . نگران . آشفته :
گر تو زین دست مرا بی سروسامان داری
من به آه سحرت زلف مشوش دارم .
حافظ.
|| حقیقت . کنه :
هرچند سخن گوید طوطی نشناسد
آن را که همی گوید هرگز سر و سامان .
ناصرخسرو.
|| آغاز و انجام .
