شرع
لغت‌نامه دهخدا
شرع . [ ش َ ] (ع مص ) پیدا کردن برای کسی راه را. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء): شرع لهم شرعاً؛ آشکار کرد راه برای کسان . (از اقرب الموارد). پدید کردن . (ترجمان القرآن جرجانی چ دبیرسیاقی ص 61) (المصادر زوزنی ) (دهار). بیان و اظهار. (از تعریفات جرجانی ). هویدا کردن . (تاج المصادر بیهقی ) (المصادر زوزنی ). هویدا شدن . (یاداشت به خط دهخدا). || راه راست نهادن . (آنندراج ) (مقدمه ٔ لغت میر سید شریف جرجانی ص 3). نهادی نهادن . (تاج المصادر بیهقی ) (دهار). راه نهادن . رسم نهادن . وضع. (یادداشت به خط دهخدا). || پیدا کردن خدای تعالی راه را بر بندگان در بندگی : شرع اﷲ لهم . (از منتهی الارب ) (صراح اللغة) (ناظم الاطباء). آشکار کردن و روشن کردن خدای راه را برای ما. (از اقرب الموارد).
- شرع منزل ؛ گشوده شدن آن بسوی راه نافذ.(از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). متصل شدن باب راه . (ناظم الاطباء).
- شرع باب به طریق ؛ گشودن در به راه نافذ. لازم و متعدی است . (از اقرب الموارد). در خانه بر راه گشادن . (آنندراج ).
|| به آب درآمدن ستوران . (از اقرب الموارد) (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). به آب درآمدن شتر. (آنندراج ). در آب شدن . (تاج المصادر بیهقی ). در آب آمدن . (المصادر زوزنی ). || خوض کردن در کار. (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). به کاری درشدن . (منتهی الارب ) (آنندراج ). || گشادن گره رسن را و هر دو کرانه ٔ آن را به گوشه یا دسته ٔ دلو و مانند آن انداختن . (از اقرب الموارد) (منتهی الارب ) (آنندراج )(ناظم الاطباء). || بازکردن پوست را و کفانیدن . (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء) (منتهی الارب ). شکافتن . (تاج المصادر بیهقی ) (المصادر زوزنی ). از پوست کندن . (مقدمه ٔ لغت میر سیدشریف جرجانی ص 3). || نیکو برداشتن و بلند کردن چیزی را. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). || راست شدن نیزه ها بسوی کسی . (منتهی الارب ) (از تاج المصادر بیهقی ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || راست کردن نیزه ها را بسوی کسی (متعدی ). (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). || ظاهر کردن حق و محو کردن باطل . (از اقرب الموارد). || کسی را در آب وارد ساختن : شرع بفلان . (از اقرب الموارد). || با کف دست آب نوشیدن . یا داخل شدن در آن . (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). || گرفتن کسی کار را. (ناظم الاطباء). شروع به انجام دادن کاری کردن . (از اقرب الموارد). در این معنی از افعال مقاربه است . || نزدیک و مشرف شدن بر کسی .
- شرع منزل ؛ گشوده شدن آن بسوی راه نافذ.(از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). متصل شدن باب راه . (ناظم الاطباء).
- شرع باب به طریق ؛ گشودن در به راه نافذ. لازم و متعدی است . (از اقرب الموارد). در خانه بر راه گشادن . (آنندراج ).
|| به آب درآمدن ستوران . (از اقرب الموارد) (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). به آب درآمدن شتر. (آنندراج ). در آب شدن . (تاج المصادر بیهقی ). در آب آمدن . (المصادر زوزنی ). || خوض کردن در کار. (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). به کاری درشدن . (منتهی الارب ) (آنندراج ). || گشادن گره رسن را و هر دو کرانه ٔ آن را به گوشه یا دسته ٔ دلو و مانند آن انداختن . (از اقرب الموارد) (منتهی الارب ) (آنندراج )(ناظم الاطباء). || بازکردن پوست را و کفانیدن . (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء) (منتهی الارب ). شکافتن . (تاج المصادر بیهقی ) (المصادر زوزنی ). از پوست کندن . (مقدمه ٔ لغت میر سیدشریف جرجانی ص 3). || نیکو برداشتن و بلند کردن چیزی را. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). || راست شدن نیزه ها بسوی کسی . (منتهی الارب ) (از تاج المصادر بیهقی ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || راست کردن نیزه ها را بسوی کسی (متعدی ). (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). || ظاهر کردن حق و محو کردن باطل . (از اقرب الموارد). || کسی را در آب وارد ساختن : شرع بفلان . (از اقرب الموارد). || با کف دست آب نوشیدن . یا داخل شدن در آن . (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). || گرفتن کسی کار را. (ناظم الاطباء). شروع به انجام دادن کاری کردن . (از اقرب الموارد). در این معنی از افعال مقاربه است . || نزدیک و مشرف شدن بر کسی .
