شمس الدین

شمس الدین . [ ش َ سُدْ دی ] (اِخ ) التتمش . از سلاطین مملوک (غوریان ) دهلی (هند) (جلوس 607- 633 هَ . ق .). وی بزرگترین فرد سلاطین مملوک دهلی است و حکمران سند، یعنی ناصرالدین قباجه را مغلوب ساخت و حاکم بنگاله را به شناختن سیادت سلاطین دهلی واداشت و درخواست یلدز را در احیای دولتی که خوارزمشاه آنرا در غزنه برانداخته بود در هندوستان رد کرد و باتقاضای سلطان جلال الدین منکبرنی خوارزمشاه که از جلومغول به هند گریخته و خیال حکومت بر هند داشت ، موافقت نکرد. از خوشبختی مردم هندوستان ، مغول چندان مدتی در کنار سند نماندند، فقط چند سالی بوسیله ٔ تعرضاتی موجب وحشت سکنه ٔ آن حدود بودند. التتمش با کمال قدرت ناحیه ٔ واقعه در شمال جبال و ینضیا را تحت فرمان خود نگه داشت و خلیفه ٔ عباسی بغداد فرمان رسمی سلطنت را بنام التتمش که اولین دولت مستقل مسلمان را در هند تشکیل داده بود، صادر نمود. (فرهنگ فارسی معین ).