ترجمه مقاله

طرائفی

لغت‌نامه دهخدا

طرائفی . [ طَ ءِ ] (اِخ ) الشیخ عبدالکریم ابن ضرغام ، المعروف بالطرائفی . از ادبای نیمه ٔ دوم قرن نهم هجری است . نام وی را در کتابی خطی که قدیم بود بدین سیاق دیدم : القاضی الفاضل جمال الدین ابن عبدالکریم ابن ضرغام الطرائفی . او راست : کتاب ابکار الافکار فی مدح النبی المختار. آغاز کتاب بدین جمله شروع میشود: الحمد للّه الذی میزالانسان بالقلب و اللسان . سپس گوید: برای آزمایش قریحه بترتیب حروف هجا، از الف تا یاء در هر حرفی بیست بیت بنظم آوردم که ده بیت آن در تشبیب و غزل ، و ده بیت دیگر در مدیح است ، و آن اشعار را به صفات پیمبر صلی اﷲ علیه و سلم آراستم و چون بجواهر الفاظ و کلمات آن اشعار نگریستم ، تسمیط آن ابیات را مناسبتر یافتم و آنرا مخمس ساختم . و اول اصل آن ابیات بدین بیت آغاز میشود:
اَحِبة قلبی عللونی بنظرة
فدائی جفاکم و الوصال دوائی
و اول مخمس این مصراع است :
اَذوب اشتیاقاً و الفواد بحرة.
اصل ابیات بتنهائی در مجموعةالنبهانیة، فی المدائح النبویة، گردآورده ٔ یوسف نبهانی بطبع رسیده . همچنین در دو دیوان و تری ، و طرائفی که گردآورنده ٔ آن دو عبدالباسط الانسی بوده در بیروت چاپ شده است . سپس در کتاب موسوم به دیوان نفح الطیب ، من مدح الشفیع الحبیب . مذیل بمدحةالتحفة المحمدیة نظم محمد رشیدبن عبداللطیف الرافعی الفاروقی الطرابلسی ، و محشی به کتاب تعطیرالوجود، لمدح صاحب المقام المحمود از عبدالقادر الحسینی الادهمی در سال 1310 هَ . ق . در طرابلس شام به طبعرسیده است ، اما مخمس آن اشعار هنوز طبع نشده و نسخه ای خطی از آن در دارالکتب المصریه ، و در خزانة التیموریة موجود است . (معجم المطبوعات العربیة ج 2 ص 1235).
ترجمه مقاله