فتحعلی

فتحعلی . [ ف َ ع َ ] (اِخ ) آخوندزاده . میرزا فتحعلی فرزند میرزا احمد تقی ، بنابر آنچه از شماره های 43، 44 و 45 روزنامه ٔ کشکول چ تفلیس نقل شده از دانشمندان اواخر قرن سیزدهم هجری است که پس از تحصیل علوم متداول قدیم و جدید، در اصول و آداب مناظره مهارتی بسزا یافته و تمام همت خود را در تفحص احوال ملل اسلامی و تحقیق در اطراف علل عدم ترقی ایشان مصروف داشته و برای انتقال تمدن ملل غرب به شرقیان کوشش بسیار کرده است . وی در تمام آثار عربی ، ترکی و پارسی خود به انتقاد رسوم مدنی ، اجتماعی ، اداری ، سیاسی ، ادبی و اخلاقی ملل اسلامی پرداخته است . زبده ٔ آثارش الفبای اختراعی اوست که آن را در سال 1274 هَ . ق . بجای الفبای کنونی کشورهای اسلامی پیشنهاد کرد. دو رساله ٔ دیگر به ترکی و پارسی در تاریخ خطوط و نواقص الفبای معمول و محاسن الفبای اختراعی خود نوشته است . این فکر او را میرزا ملکم خان ، میرزا یوسف خان تبریزی (مستشارالدوله ) و میرزا حسین خان نایب اول وزارت امور خارجه و دیگران تعقیب کردند و بعض آنها الفباهای دیگری اختراع نمودند، ولی چون هیچ یک نتوانست نواقص خط کنونی را کاملاً اصلاح نماید، مقبولیت عامه پیدا نکرد. (از ریحانة الادب ج 1).