ترجمه مقاله

قاسم

لغت‌نامه دهخدا

قاسم . [ س ِ] (اِخ ) ابن محمدبن هشام یا هاشم مدائنی ، معروف به علوی . در گاهنامه آمده از علماء ریاضی قرن سوم و چهارم هجری است که شاگرد ابن آدمی (حسین بن محمدبن حمید)بوده و پس از فوت استاد خود کتاب زیج بزرگ او را تمام و کامل نموده و به نظم العقد موسوم ساخته است . کتاب نظم العقد حاوی جداول تعادیل و حرکت اقبالی و ادباری فلک است که قبل از آن کسی متعرض نشده . علوی کتاب زیج استاد خود را در 338 به معرض مطالعه و استفاده گذارده است . از عبارت فوق معلوم میشود که در سال 338 هَ . ق . ابن آدمی وفات نموده بود به طوری که در حدود تقریب اواخر قرن سوم زمان حیات وی را ضبط کردیم . تاریخ وفات علوی بدست نیامد ولی مسلماً بعد از 338 چند سالی حیات داشته است . (گاهنامه سال 1310 هَ . ش . چ مجلس ص 43) (تاریخ الحکماء ابن قفطی چ لیپزیک ص 282).
ترجمه مقاله