قطب الدین راوندی

قطب الدین راوندی . [ ق ُ بُدْ دی ن ِ وَ ] (اِخ ) سعیدبن هبةاﷲبن حسن ، مکنی به ابومحسن یا ابوالحسین . از علماء و محدثان و مفسران بزرگ شیعه است . وی از شیخ طبرسی و عمادالدین طبری و سید مرتضی و سیدمجتبی رازی و پدر خواجه نصیر طوسی و جمعی دیگر روایت کرده و از مشایخ ابن شهرآشوب و شیخ منتخب الدین است . او راست : 1- آیات الاحکام ، که به نوشته ٔ مؤلف الذریعه موافق آنچه از ریاض العلماء نقل شده همان فقه القرآن است ، و به نوشته ٔ امل الآمل غیر آن است و به هرحال قطب راوندی نخستین کس است که به شرح و تفسیر آیات الاحکام پرداخته است . 2- احکام الاحکام . 3- الاختلافات الواقعة بین الشیخ المفید و السید المرتضی فی بعض المسائل الکلامیه ،در این کتاب از نودوپنج مسئله ٔ اخلاقی یاد کرده است .4- اسباب النزول ، و این کتاب از مآخذ و مدارک بحار الانوار است . 5- الاعراب (الاغراب ) فی الاعراب . 6- ام القرآن . 7- الانجاز فی شرح الایجاز. 8- البحر. 9- بیان الانفرادات . 10- تحفة العلیل فی الادعیة و الآحراز و الاداب . 11- تفسیر القرآن ، این کتاب به تفسیر قطب معروف است . 12- تهافت الفلاسفه ، یک نسخه از این کتاب در کتابخانه ٔ رضویه ٔ مشهد موجود است . 13- جنی الجنتین فی ذکر ولد العسکریین . 14- جواهرالکلام فی شرح مقدمة الکلام . 15- الخرائج و الجرائح . 16- خلاصة التفاسیر، این کتاب مشتمل بر ده مجلد است ، مؤلف الذریعه از خلاصه ٔ فهرست کتابخانه های استانبول استظهار کرده که نسخه ٔ آن در کتابخانه ٔ علی پاشا که متصل به توپخانه است موجوداست . 17- الدعوات . 18- الرایع فی الشرایع. 19- زهر المباحثة و ثمر المنافثة. 20- شرح العوامل الماءة. 21- شرح الکلمات الماءة لأمیرالمؤمنین . 22- ضیاء الشهاب ، و این شرحی است بر کتاب شهاب قاضی قعناعی . 23- قصص الانبیاء. 24- اللباب فی فضل . 25- المزار. 26- المستقصی فی شرح الذریعه ، و این شرح ذریعه ٔ سید مرتضی است و سه مجلد است . 27- المغنی فی شرح النهایة، این کتاب دارای ده جلد است و ظاهراً شرح نهایه ٔ شیخ طوسی است . 28- منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید در شرح خود بر این کتاب مناقشاتی دارد و گوید: وی نخستین شارح نهج البلاغه است ولی موافق تحقیق مستدرک الوسایل اولین شارح نهج البلاغه ابوالحسن بیهقی است .29- الناسخ و المنسوخ من القرآن . 30- نفثةالمصدور، و این کتاب مشتمل بر منظومات اوست . از اشعار اوست :
بنوالزهراء آباء الیتامی
اذاما خوطبوا قالوا سلاماً
هُم ُ حجج الاله علی البرایا
فمن ناواهم یلق الاثاما
فکان نهارهم ابداً صیاما
و لیلهم کما تدری قیاما.
وی در روز چهارشنبه 14 شوال 537 هَ . ق . در شهر قم درگذشت و در صحن بزرگ حضرت معصومه دفن شد، قبر وی تاکنون مشهور و مزار است . (روضات الجنات ) (قصص العلماء) (الذریعة) (ریحانة الادب ).