قوشچی سمرقندی

قوشچی سمرقندی . [ س َ م َ ق َ ] (اِخ ) علی بن محمد، ملقب به علاءالدین و معروف به ملاعلی قوشچی که گاهی او را فاضل قوشچی نیز گویند. از مشاهیر علمای عامه و محققان است . وی نخست در سمرقند اغلب علوم متداول را فراگرفت و سپس به کرمان رفت و پس از تکمیل تحصیلات علمی باز به سمرقند برگشت . سلطان او را به تکمیل رصدخانه ای که در سمرقند تأسیس کرده بود گماشت و او این امر مهم را با موفقیت به پایان رسانید و زیج آلغبیکی را که به زیج جدید معروف بود و دیگران موفق به اتمام آن نشده بودند کامل گردانید و پس از فوت سلطان به تبریز کوچ کرد و مورد توجه اوزون حسن (873 - 882 هَ . ق .) که از حکام آق قویونلی بود قرار گرفت . مدتی نیز به مأموریت به استانبول رفت و رساله ٔ محمدیه را در علم حساب به نام سلطان محمدخان ثانی عثمانی (855 - 886 هَ . ق .) نوشت و اخیراً به مدرسی مدرسه ٔ ایاصوفیه منصوب شد. از تألیفات اوست : 1 - حاشیه ٔ شرح کشاف تفتازانی . 2 - شرح تجرید خواجه ، این کتاب بارها چاپ شده است . 3 - العنقود الزواهر فی نظم الجواهر، در علم صرف . 4 - محبوب الحمایل فی کشف المسایل . 5 - هیأت فارسی ، بارها با خلاصة الحساب شیخ بهایی یکجا چاپ شده است . وی به سال 789 هَ . ق . در استانبول درگذشت و در جوار قبر ابوایوب انصاری به خاک سپرده شد. (قاموس الاعلام ) (ریحانة الادب ج 3 ص 324).