لازورد
لغت‌نامه دهخدا
لازورد. [ زْ / رَ وَ ] (اِ) لاجورد. لاژورد. رجوع به لاجورد شود :
زمین جزع و دیوارها لازورد
درش زر و بیجاده بر زر زرد.
اسدی (گرشاسب نامه ص 286 نسخه ٔ کتابخانه ٔ مؤلف ).
چو بنهاد گردون ز یاقوت زرد
روان مهره بر طارم لازورد.
بنزدیک تابوت زرین مگرد
که دیدی در آن خانه ٔ لازورد.
و لوح از لازورد بر بالین مرد نهاده . (مجمل التواریخ ). صاحب الجماهر گوید : اللازورد، یسمی بالرومیة ارمیناقون کأنّه نسبة الی ارمینیة فان الحجر الارمنی المسهل للسوداء یشبهه و اللازورد یحمل الی ارض العرب من ارمینیة و الی خراسان و العراق من بدخشان و قیل العوهق هو اللازورد و هو فی شعر زهیر بخلافه :
تراخی به حب الضحاء و قد رأی
سماوة قشراء الوظیفین عوهق
قیل الضحاء للابل مثل الغذاء للناس و السماوة اشخص . و قشراء الوظیفین النعامة. و العوهق الطویله و وزنه بالقیاس الی القطب سبعة و ستون و ثلثان و ربع و الجید منه یجلب من جبال کران وراء شعب بنجهیر و قال نصر معدنه قرب جبل البیحاذی ببدخشان و اعظم مایوجد من قطاعه عشر رطل و یبرد و یجلی و یطحن و یستعمل فی الاصباغ و مادام صحیحاً فانه یضرب الی لون النیل و ربما مال الی السواد وفی اکثر الحال یکون علی وجه المحکوک المجلو کواکب ذهبیة کالحباب و اذا سحق وهو برخاوته مؤاتی للطحن اشرق لونه و جاء منه صبغ مؤنق لایدانیه شی ُ من اشباهه . و قد یوجد منه فی معادن تعرف بتوث بنگ لعدة من شجر الفرصاد بها و هی قریبة من زروبان فی الندرة مالا یتخلف عن کراثی رخاوة و حسن مکسره و سائره مختلط بجوهر آخر مشبعالخضرةالفستقیة و نظن به انه دهنج الا ان وقره یعطی فی الاذابة عشرة دراهم فضة فیبطل به ذلک الظن لانهم قالوا فی استنزال الدهنج ان النازل منه نحاس و لا فضة واﷲ الموفق الجماهر فی معرفة الجواهر صص 195 - 196. و رجوع به لاژورد شود.
زمین جزع و دیوارها لازورد
درش زر و بیجاده بر زر زرد.
اسدی (گرشاسب نامه ص 286 نسخه ٔ کتابخانه ٔ مؤلف ).
چو بنهاد گردون ز یاقوت زرد
روان مهره بر طارم لازورد.
اسدی (گرشاسب نامه ).
بنزدیک تابوت زرین مگرد
که دیدی در آن خانه ٔ لازورد.
اسدی (گرشاسب نامه ).
و لوح از لازورد بر بالین مرد نهاده . (مجمل التواریخ ). صاحب الجماهر گوید : اللازورد، یسمی بالرومیة ارمیناقون کأنّه نسبة الی ارمینیة فان الحجر الارمنی المسهل للسوداء یشبهه و اللازورد یحمل الی ارض العرب من ارمینیة و الی خراسان و العراق من بدخشان و قیل العوهق هو اللازورد و هو فی شعر زهیر بخلافه :
تراخی به حب الضحاء و قد رأی
سماوة قشراء الوظیفین عوهق
قیل الضحاء للابل مثل الغذاء للناس و السماوة اشخص . و قشراء الوظیفین النعامة. و العوهق الطویله و وزنه بالقیاس الی القطب سبعة و ستون و ثلثان و ربع و الجید منه یجلب من جبال کران وراء شعب بنجهیر و قال نصر معدنه قرب جبل البیحاذی ببدخشان و اعظم مایوجد من قطاعه عشر رطل و یبرد و یجلی و یطحن و یستعمل فی الاصباغ و مادام صحیحاً فانه یضرب الی لون النیل و ربما مال الی السواد وفی اکثر الحال یکون علی وجه المحکوک المجلو کواکب ذهبیة کالحباب و اذا سحق وهو برخاوته مؤاتی للطحن اشرق لونه و جاء منه صبغ مؤنق لایدانیه شی ُ من اشباهه . و قد یوجد منه فی معادن تعرف بتوث بنگ لعدة من شجر الفرصاد بها و هی قریبة من زروبان فی الندرة مالا یتخلف عن کراثی رخاوة و حسن مکسره و سائره مختلط بجوهر آخر مشبعالخضرةالفستقیة و نظن به انه دهنج الا ان وقره یعطی فی الاذابة عشرة دراهم فضة فیبطل به ذلک الظن لانهم قالوا فی استنزال الدهنج ان النازل منه نحاس و لا فضة واﷲ الموفق الجماهر فی معرفة الجواهر صص 195 - 196. و رجوع به لاژورد شود.
