لوقا

لوقا. (اِخ ) یکی از حواریین عیسی . (المدهش ابی الفرج ابن جوزی ). مصنف یکی از اناجیل اربعه . صاحب انجیل لوقا. در قاموس مقدس آمده : مصنف یکی از اناجیل و بعید نیست که این همان لوقا باشد که پولس او را طبیب محبوب مینامد و از اهل ختنه اش امتیاز میدهد. (کولسیان 4:11 و 14). مصنف انجیلی که به اسم او مسمی است و مصنف کتاب اعمال حواریون نیز اوست و در اغلب سفرهائی که در کتاب اعمال مذکور است با پولس همدست و همقدم میبود لهذا لفظ رفتیم در اعمال رسولان 16:11، اول کلمه ای است که دلالت میکند بدینکه او در سفر ترواس و سفر اول مکادونیه با پولس مصاحب بوده . پس از اینکه به فیلیپی رسیدند مفارقت موقتی در میان ایشان اتفاق افتاد. ولی باز در هنگامی که پولس به عزم اورشلیم به کشتی می نشست ، هر دو مجدداً در فیلیپی با هم مصاحبت داشتند و از آن وقت به بعد در کارها و سفرهای دریا و مصائب دیگر تا انتهای محبوسی اول پولس در رومیه بااو مصاحبت میکرد. (اعمال رسولان 17: و 20:5 و 6 و 13:16 و 21:1-28 فلیمون 24: دوم تیموتاوس :11). تاریخ شخصی او پیش از مصاحبت با پولس و بعد از آن نامعلوم است یا مبنی بر روایات مجهوله و غیرمعینه است . در تحریرات خود حتی الامکان از خود ذکری نکرده و شکی نیست که او به واسطه ٔ دانشمندی و حکم و امانت و پیشه ٔ طبابتش برای کلیسای سلف نهایت مفید و نافع بود. علاوه بر این ترکه ٔ ثمین و گرانبهائی که قصد از نوشته های او باشد برای جهان باقی گذارده است . (قاموس کتاب مقدس ).
انجیل لوقا: گویند که این شخص انجیل خود را به هدایت پولس که مصاحب اغلب از سفرهای او بود نگاشت انظار وسیعه و عمومیت روح و موضوع او همچو حواری جلیل القدری است که به قبایل فرستاده شده . مسیح در انجیل او همچو دوست بسیار مهربان عاصیان و مخلص جهان مذکور است و چنانکه معلوم است برای تیوفلس که یکی از اشراف یونان و یا از اعیان رم بوده است نگاشته . تاریخ آن به زعم عمومی تخمیناً 63 م .است . (قاموس کتاب مقدس ).