ملایر

ملایر. [ م َ ی ِ ] (اِخ ) یکی از ولایات ثلاث است که در جنوب همدان و شمال بروجرد واقع است . (از جغرافیای سیاسی کیهان ص 291). یکی از شهرستانهای استان پنجم و از نظر تقسیمات کشوری تابع فرمانداری کل همدان است . از شمال به شهرستان همدان و از جنوب به شهرستان بروجرد، از مشرق به شهرستان اراک و از مغرب به شهرستانهای نهاوند و تویسرکان محدود است . منطقه ای است سردسیر و بطور کلی خوش آب و هوا و سالم . مرتفعترین کوه شهرستان در شمال شوسه ٔ ملایر به اراک و شمال کمازان واقع و معروف به کوه لشکردر است که 2928 متر از سطح دریا بلندتر است . مهمترین رودخانه ٔ شهرستان رودخانه ٔ خرم آباد است که از شعب رودخانه ٔ گاماساب به شمار می آید. محصول عمده ٔ این شهرستان غلات و گردو و انگور و سایر میوه ها و حبوبات است و از صادرات مهم آن کشمش ، قیسی ، گردو، چوب صنوبر، چوب گردو، پوست ، پشم و کتیراست . معادنی که در کوههای این شهرستان وجود دارد عبارت است از زغال سنگ و سنگ سفید که در بلورسازی مصرف دارد و سنگ مرمر متوسط و طلا که در اراضی طجر دهستان سامن داخل خاک و شن دیده می شود. در اکثر قراء شهرستان زنان به بافتن قالی ، قالیچه ، جاجیم و گلیم اشتغال دارند که یکی از صادرات مهم شهرستان محسوب می گردد. شهرستان ملایر از 5دهستان تشکیل یافته و تقسیمات آن به شرح زیر است :
1- دهستان حومه ، 52 آبادی . 2- دهستان آورزمان ، 47 آبادی . 3- دهستان ترک ، 50 آبادی . 4- دهستان سامن ، 46 آبادی . 5- دهستان کمازان ، 55 آبادی . بنابر آمار فوق شهرستان ملایر با احتساب شهر ملایر از 251 آبادی تشکیل شده و در حدود 000،170 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5). و رجوع به نشریه ٔ مؤسسه ٔ آمار ایران و جغرافیای سیاسی کیهان صص 390 - 392 و جغرافیای غرب ایران ص 79 و نزهةالقلوب چ لیدن ص 74 شود.