ترجمه مقاله

مکاس

لغت‌نامه دهخدا

مکاس . [ م ِ ] (ع مص ) کم کردن در ثمن . (منتهی الارب ). بخیلی کردن در بیع با کسی و پایین آوردن قیمت و کم کردن آن و گویند مکاس مغالبه بین خریدار و فروشنده است و این چنان است که صاحب کالا از خریدار قیمتی بخواهد و او پیوسته به وی مراجعه کند و اندک اندک از آنچه خواسته است کم کند تا بر قیمتی که مورد قبول هر دو باشد توافق کنند. مماکسة. (از اقرب الموارد). تشویش کردن در بیع و کم کردن بها را. مماکسة. (ناظم الاطباء). چانه زدن . چک و چانه زدن . کند و کاو کردن در بها و بیع. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
سخت بد گشت نقدها مستان
درم از کس ، مگر به سخت مکاس .

ناصرخسرو.


و آنکه با او مکاس پیش کند
زود قصد هلاک خویش کند.

نظامی (هفت پیکر چ وحید ص 186).


چون ز دکان و مکاس و قیل و قال
وز فریب مردمت ناید ملال .

مولوی .


و رجوع به ماده ٔ بعد شود.
- بی مکاس ؛ بدون چانه زدن . بدون مقاومت و پافشاری :
شراب بستدن و بی مکاس نوشیدن
نه عذر و دفع و فریب و بهانه آوردن .

نزاری قهستانی (از آنندراج ).


- مکاس کردن ؛ چانه زدن در بیع. سختگیری خریدار و فروشنده در معامله برای توافق در قیمت :
معن دادی خمی درم به دمی
بازکردی مکاس در درمی .
سنائی (حدیقه چ مدرس رضوی ص 306).
ای بدخوی بیخبر آخر چند مکاس کنی و زیادت طلبی . (سندبادنامه ص 290).
|| دون ذلک مکاس عکاس ؛ یعنی سوای این کار موی پیشانی یکدیگر گرفتن است . و یا از اتباع است . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (از ناظم الاطباء).
ترجمه مقاله